Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı - Bölüm 13
SONUÇ VE GELECEĞE YÖNELİK ARAŞTIRMA ÖNERİLERİ
Bu çalışmada öğrenme süreçlerinde kullanılabilen ve kullanılabilecek not alma teknolojilerine ait bir çerçeve tasarımı gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla önce alanyazın taramasıyla öğrenmede not alma davranışları konusundaki bilimsel bulgular gözden geçirilmiştir. Ardından kişisel bilgi çalışması ortamlarındaki deneyimlerin yönetiminde uygulanan yaşam günlüğüne dayalı yaklaşımdan yararlanarak not alma cihazlarını, not alma medyalarını, not alma araçlarının birlikte ve bütünleşik kullanımlarını, yaşam günlüğüne dayalı not alma araçlarını ve not alma arayüzlerini içeren kavramsal bir tasarım sonucunda not alma yaşam döngüsü mimarisi önerilmiştir. Bulgular bölümünde not alma yaşam döngüsünün aşamaları öğrenme süreçlerinde öğrenenlerin üstlendikleri farklı roller için kullanıcı öyküleri biçiminde ayrı ayrı incelenmiştir.
İncelenen kullanıcı öyküleri arasında canlı ders esnasında not alma, sanal ders esnasında not alma, araştırma yaparken not alma, laboratuvarda not alma, ders çalışırken not alma, yolda yürürken not alma, beyin fırtınası yaparken not alma, okuma/dinleme/izleme anında not alma ve görüşme esnasında not alma rolleri bulunmaktadır. Bu incelemeler sonucunda not alma yaşam döngüsünün yakalama aşamasının bir dizi cihaz ve bir dizi not medyası kullanılarak nasıl gerçekleştirilebileceğine dair bulgular elde edilmiştir. İncelemede ele alınan cihazlar arasında masaüstü bilgisayar, dizüstü bilgisayar, tablet bilgisayar, akıllı telefon, yaşam günlüğü kamerası, akıllı saat, akıllı bileklik, akıllı gözlük, sanal gerçeklik ve karma gerçeklik gözlüğü, giyilebilir ses kayıt cihazı, akıllı hoparlör ve akıllı kalem yer almaktadır. Bu cihazlar sesli not alma, yazılı not alma, videolu not alma, ekran videolu not alma, görüntülü not alma, ekran görüntülü not alma ve konum notu alma biçimindeki not medyaları açısından değerlendirilmişlerdir. Kullanıcı öykülerinin not yakalama aşaması için birbirinden ayrıştığı, fakat açıklama ekleme, gözden geçirme ve sonlandırma aşamalarının tüm roller için aynı kaldığı görülmüştür. Böylece, öğrenenler için öğrenme süreçlerinde uygulayabilecekleri geniş bir kullanıcı deneyimi perspektifine sahip bir not alma yaşam döngüsü mimarisinin elde edildiği görülmüştür.
Elde edilen bulgular biçimsel, yarı biçimsel ve biçimsel olmayan öğrenme türleri için aşağıdaki gibi değerlendirilebilir:
Bir öğretici eşliğinde sanal ya da ya da fiziksel sınıf ortamında yüz yüze gerçekleşen biçimsel ya da yarı biçimsel öğrenme süreçlerindeki not alma davranışının geçmişinde öğrenenin öğrenme içeriğine ait bir kopya edinme gereksinimi yatmaktadır. Bu haliyle not alma, içeriğin sürekli kopyalanarak öğrenildiği ilk ve orta çağlardaki eğitim süreçlerinden kalan bir davranıştır. Dersin içeriğinin bir kopyasının öğrenenin elinde olması durumunda dahi, öğrenen ders sunumu esnasında öğretmenin nereyi önemsediğine ilişkin enformasyon yakalamaya gayret eder. Dikkati uzun süre vererek izlemenin yorucu olduğu yüksek matematik türü derslerde ise öğrenen dersi daha sonra kendi başına yüksek düzeyde odaklanarak çalışmaya ihtiyaç duyduğu için bire bir not almak zorunda hisseder.
Öğrenen için öğrenme içeriğinin sadece ham hali değil, bu içerik üzerinde öğreticinin ve öğrenenin etkileşimini de içeren öğrenme deneyimi önemlidir. Eğer öğrenen öğrenme deneyimlerini bir yaşam günlüğü sistemi kullanarak yakalayabilirse, dersin içeriğini ve öğrenme deneyimini yeniden anımsamaya yönelik kaygılarını gidermiş olacaktır. Ders esnasında not almaya çalışmaktansa derse bütünüyle odaklanarak anlamayı tercih edecektir.
Öğrenenin öğrenme deneyimini bir yaşam günlüğü ile yakaladığı durumda, eğer deneyim anında not almamışsa, fazla süre geçmeden deneyime geri dönüp açıklama eklemesi ya da deneyimi yorumlamasıyla, hem deneyimi yeniden anımsamış olur hem de daha sonra bu deneyimi gözden geçirmek gerektiğinde deneyime kolay erişmeyi sağlayacak etiketleri eklemiş olur.
Öğrenen öğrenme deneyimine geri döndüğünde bu deneyimi yeniden yaşayarak gözden geçirebilir, canlı ders esnasında gözünden kaçan ayrıntıları ve ilişkileri yakalayabilir, deneyim üzerinde düşünüm gerçekleştirebilir.
Örneğin, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim sistemi gibi biçimsel uzaktan eğitim uygulamalarında, bir öğretici eşliğinde olmadan yürütülen öğrenme etkinlikleri baskın durumdadır. Bu örnekte, öğrenenler kitap, video ve çok çeşitli e-öğrenme malzemeleri ile içerik zengin bir öğrenme sürecine tabidirler. Hatta saatlerini yakalayabilirlerse ülke çapındaki illerde ve bazı ilçelerde fiziksel sınıflarda ya da internette elektronik seminerler biçiminde yüz yüze canlı derslere de katılabilmektedirler. Katılamadıkları durumda da internet ortamındaki seminerlerin kayıtlarına erişebilmektedirler. Bu durumda bir açıköğretim öğrencisinin geleneksel anlamda bir öğreticinin sunumundan not almasına gerek yoktur. Bu öğrenciler doğrudan öğrenme malzemeleri üzerinde odaklanarak ders çalışırlar ve bu çalışma esnasında yoğun not alırlar. Not alma davranışları tuttukları notlara daha sonra geri dönüp bakma gereksinimiyle değil, daha çok kodlamaya ve düşünüme yönelik olarak gerçekleşir.
Bir öğretici eşliğinde gerçekleşmeyen diğer biçimsel olmayan öğrenme deneyimlerinde farklı dinamikler etkili olmaktadır. Bu tür öğrenme biçimleri örtük/sözsüz öğrenme, bütünleştirici öğrenme, tesadüfi/tepkisel öğrenme ve öz yönlendirmeli öğrenmedir (Mutlu, 2014b).
Öz-yönlendirmeli öğrenme öğrenenin önceden planladığı ve farkında olarak yaşadığı öğrenme deneyimleri olduğu için yukarıdaki açıköğretim örneğindeki not alma davranışı bu durum için de geçerlidir.
Fakat diğer biçimsel olmayan öğrenme türlerinde öğrenen bir öğrenme deneyimi yaşadığının farkında değildir ve/veya öğrenme deneyimini önceden planlamamıştır. Bu durumda ya deneyim esnasında not alma gereksiniminin farkında olmaz ya da geç farkedebilir. Bu sorunu aşmak için yaşam günlüğü sisteminin sürekli açık olması gerekir. Eğer öğrenen biçimsel olmayan bu öğrenme deneyimlerini bilgisayar başında yaşıyorsa, bilgisayarda kurulu olan yaşam günlüğü sistemi bu deneyimleri eksiksiz olarak yakalayabilir. Eğer bu deneyimler sosyal ortamda ya da kamusal alanda yaşanıyorsa yaşam günlüğünün sürekli kayıtta olması uygun görülmeyebilir. Bu durumda birey bir öğrenme deneyimi yaşadığını farkettiği durumda (tesadüfi/tepkisel öğrenme türü) yazılı notlar ve çevresinden izin alarak deneyime ait sesli ya da videolu notlar alabilir.
Örtük/sessiz öğrenme ve bütünleştirici öğrenme deneyimlerinde öğrenme deneyimi yaşandığı anda farkedilmediği için olası bütün anlar yaşam günlüğü ile yakalanmadığı sürece geri dönüp deneyime yeniden erişme olanağı bulunmaz. Günümüzde henüz toplumsal yapı bireylerin bu şeklide sürekli kayıtta olmalarına sıcak bakmamaktadır. Fakat akıllı gözlük ve akıllı lens teknolojilerinin gelişmesiyle sürekli kayıt yapan yaşam günlüklerinin gelecekte yaygın kitlelerce kanıksanması beklenmelidir.
Bu çalışmada tasarlanan kavramsal yapı ve önerilen mimari öğrenenlerin öğrenme süreçlerindeki not alma davranışlarına ait bir çerçeve sunmaktadır. Bu tasarımın gerçeğe dönüşmesi amacıyla bir geliştirme sürecinin gerçekleştirilmesi ve yaşam günlüğü teknolojilerine dayalı bir not alma sisteminin bir ürüne dönüştürülmesi gerekmektedir. Böyle bir sistem, çok sayıda cihazda çeşitli algılayıcılardan pasif ve aktif günlük verisi yakalayabilen, bu verileri ve/veya cihazlardaki gömülü yakalayıcılar tarafından yakalanan verileri bireyin not tabanındaki kişisel zaman çizgisine yerleştiren, not tabanında arama, erişme, görüntüleme, canlandırma ve düzenleme yapabilen bir dizi yazılımın geliştirilmesini ve güncel tutulmasını gerektirmektedir. Böyle bir sistemin geliştirilmesi, farklı öğrenme türlerinde öğrenim gören / öğrenme gerçekleştiren öğrenenler üzerinde uygulanarak denenmesi ve not alma davranışlarıyla ilgili bilimsel sonuçların elde edilmesi amacıyla bir araştırma projesinin gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
KAYNAKÇA
Abowd, G., da Graça Pimentel, M., Kerimbaev, B., Ishiguro, Y., & Guzdial, M. (1999, December). Anchoring discussions in lecture: An approach to collaboratively extending classroom digital media. In Proceedings of the 1999 conference on Computer support for collaborative learning (p. 1). International Society of the Learning Sciences.
Anvil, (2017). Anvil – The video annotation research tool. Retrieved November, 21, 2017, from http://www.anvil-software.org/index.html
Boch, F. & Piolat, A. (2005). Note Taking and Learning: A Summary of Research. WAC Journal 16 (2005):101-13.
Bonner, J. M., & Holliday, W. G. (2006). How college science students engage in note‐taking strategies. Journal of research in science teaching, 43(8), 786-818.
Charness, N., Best, R., & Souders, D. (2012). Memory function and supportive technology. Gerontechnology: international journal on the fundamental aspects of technology to serve the ageing society, 11(1).
Chiu, P., Kapuskar, A., Reitmeier, S., & Wilcox, L. (1999). NoteLook: Taking notes in meetings with digital video and ink. In Proceedings of the seventh ACM international conference on Multimedia (Part 1) (pp. 149-158). ACM.
Crawford, C.C. (1925a). The correlation between college lecture notes and quiz papers. Journal of Educational Research, 12, 282–291.
Crawford, C.C. (1925b). Some experimental studies of the results of college note-taking. Journal of Educational Research, 12, 379–386.
Daly, J. (2017). Evernote, OneNote, and Beyond: The 14 Best Note-Taking Apps, Retrieved November, 21, 2017, from https://zapier.com/blog/best-note-taking-apps/
Duffy, J. (2017). The Best Note-Taking Apps of 2017, Retrieved November, 21, 2017, from https://www.pcmag.com/roundup/347537/the-best-note-taking-and-syncing-apps
DuVall, J.(2014). How to Better Remember and Make Use of What You Read, Retrieved November, 21, 2017, from https://zapier.com/blog/best-book-note-taking-system/
Ellis, J.A. Memory for future intentions: investigating pulses and steps. In M. M. Gruneberg, P. E. Morris & R. N. Sykes (Eds), Practical Aspects of Memory: Current Research and Issues. Chichester, NY, USA, John Wiley, 1998, 371-376.
Fiorella, L., & Mayer, R. E. (2017). Spontaneous spatial strategy use in learning from scientific text. Contemporary Educational Psychology, 49, 66-79.
Fouse, A., Weibel, N., Hutchins, E., & Hollan, J. D. (2011). ChronoViz: a system for supporting navigation of time-coded data. In CHI'11 Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems (pp. 299-304). ACM.
Gregory, A. (2010). 30 Screen Capture Tools for Sharing Your View, Retrieved November, 21, 2017, from https://www.sitepoint.com/30-screen-capture-tools/
Hasegawa, S., & Dai, J. (2015). A Ubiquitous Lecture Archive Learning Platform with Note-Centered Approach. In International Conference on Human Interface and the Management of Information (pp. 294-303). Springer,
Cham. Holland, B. (2016). Take Note: How to Curate Learning Digitally, Edutopia, Retrieved November, 21, 2017, from https://www.edutopia.org/blog/take-note-curate-learning-digitally-beth-holland)
Jalil, A., Beer, M. & Crowther, P., (2015). Pedagogical Requirements for Mobile Learning: A Review on MOBIlearn Task Model. Journal of Interactive Media in Education. 2015(1), p.Art. 12
Kayabaş, İ. ve Mutlu, M.E. (2015). Yaşam Günlüğü Sisteminin Videolu Notları Yakalama ve Düzenleme Amacıyla Kullanımı. INT-E 2015 International Conference on New Horizons in Education, June, 10-12, Barcelona, Spain.
Kobayashi, K. (2006) Combined Effects of Note‐Taking/‐Reviewing on Learning and the Enhancement through Interventions: A meta‐analytic review, Educational Psychology, 26:3, 459-477
Kiewra, A.K. (1989). A Review of Note-Taking: The Encoding-Storage Paradigm and Beyond, Educational Psychology Review, Vol. 1, No. 2, 1989
Kip Kayabaş, B. ve Mutlu, M.E. (2015). Sesli Yaşam Günlüğü ile Öğrenme Deneyimleri Yönetimi. INT-E 2015 International Conference on New Horizons in Education, June, 10-12, Barcelona, Spain.
Lin, M., Lutters, W. G., & Kim, T. S. (2004). Understanding the micronote lifecycle: improving mobile support for informal note taking. In Proceedings of the SIGCHI conference on Human factors in computing systems (pp. 687-694). ACM.
Marshall, C. C. (1997). Annotation: from paper books to the digital library. In Proceedings of the second ACM international conference on Digital libraries (pp. 131-140). ACM.
Morton, A. (2013), The value of “good” user stories, Retrieved November, 21, 2017, from https://developer.att.com/blog/the-value-of-good-user-stories
Mueller, P., and D. Oppenheimer. (2014). The pen is mightier than the keyboard: advantages of longhand over laptop note-taking. Psychological Science, 25, 1159-1168.
Mutlu, M.E. (2014a). Kişisel Bilgi Yönetimi İçin Bütüncül Bir Yaklaşım – Kişisel Bilgi Çalışması Ortamlarındaki Deneyimlerin Yönetimi, AB’14 – XVI. Akademik Bilişim Konferansı, Mersin Üniversitesi, Mersin, 5-7 Şubat 2014 (İnternette yayınlandı), Retrieved November, 21, 2017, from http://ab.org.tr/ab14/kitap/mutlu_ab14.pdf
Mutlu, M.E. (2014b). Çoklu Cihazlı Ve Çoklu Algılayıcılı Yaşam Günlüğü İle Öğrenme Deneyimlerinin Yakalanması İçin Bir Çerçeve Önerisi. E-AJI (Asian Journal of Instruction), 2(1 (ÖZEL)).
Mutlu, M.E. (2015a). Öğrenme Deneyimlerinin Yakalanması İçin Çoklu Algılayıcılı Bir Yaşam Günlüğü Sisteminin Geliştirilmesi. IETC 2015 – 15. Uluslararası Eğitim Teknolojisi Konferansı, 27-29 Mayıs 2015, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Mutlu, M.E. (2015b). Yaşam Günlüğünün Aktif Kullanımı, 20.Türkiye’de İnternet Konferansı – İnetTr’15, İstanbul, 1-3 Aralık 2015, İstanbul Üniversitesi.
Nguyen, P. H., Xu, K., Walker, R., & Wong, B. W. (2014). SchemaLine: timeline visualization for sensemaking. In Information Visualisation (IV), 2014 18th International Conference on (pp. 225-233). IEEE.
Ortega, F. R., Abyarjoo, F., Barreto, A., Rishe, N., & Adjouadi, M. (2016). Interaction Design for 3D User Interfaces: The World of Modern Input Devices for Research, Applications, and Game Development. CRC Press.
Peri Mutlu, A. ve Mutlu, M.E. (2015). Yaşam Günlüğü Sistemi Kullanarak Çevrimiçi Ders Yakalama, INT-E 2015 International Conference on New Horizons in Education Proceedings Book, volume 1, pp. 298-309 June, 10-12, Barcelona, Spain.
Rekimoto, J. (1999). Time-Machine Computing : A Time-centric Approach for the Information Environment. CHI Letters, 1(1), 45–54.
Sonocent, (2017). Sonocent Audio Taking Software, Retrieved November, 21, 2017, from https://www.sonocent.com Stifelman, L. J. (1996). Augmenting real-world objects: A paper-based audio notebook. In Conference companion on Human factors in computing systems (pp. 199-200). ACM.
Truong, K. N., & Abowd, G. D. (1999). StuPad: Integrating student notes with class lectures. In CHI'99 extended abstracts on Human factors in computing systems (pp. 208-209). ACM.
Vavoula, G., & Sharples, M. (2009). Lifelong Learning Organisers: Requirements for tools for supporting episodic and semantic learning. Educational Technology & Society, 12 (3), 82–97.
Videonotes, (2017). Videonotes - Video Annotation Software. Retrieved November, 21, 2017, from http://www.videonot.es/
Wald, M., Wills, G., Millard, D., Gilbert, L., Khoja, S., Kajaba, J. and Li, Y. (2009). Synchronised Annotation of Multimedia. 2009 Ninth IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies. 594-596.
Zimmerman, B.J., & Martinez-Pons, M. (1988). Construct validation of a strategy model of student self-regulated learning. Journal of Educational Psychology, 80, 284–290.
[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E., Peri Mutlu, A., Kip Kayabaş, B. ve Kayabaş, İ. (2017). Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı, 3’üncü Uluslararası Eğitim, Uzaktan Eğitim ve Eğitim Teknolojileri Kongresi, ICDET 2017, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.
