Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı - Bölüm 3
ÖĞRENME SÜREÇLERİNDE NOT ALMA TEKNOLOJİLERİ İÇİN KAVRAMSAL BİR TASARIM
Kavramsal Tasarım
Not alma teknolojilerinde bütüncül bir bakış açısı elde etmek amacıyla kişisel bilgi çalışması ortamlarındaki deneyimlerin yönetimine ait bir yaklaşımdan yararlanılacaktır (Mutlu, 2014a). Bu yaklaşımda kişisel bilgi yönetimi için üç katmanlı bir mimari önerilmiştir. Bu mimariye göre en altta bireylerin değişik fiziksel ve sanal ortamlarda bilgi çalışmasını gerçekleştirdikleri bir “kişisel bilgi çalışması ortamları katmanı” bulunmaktadır. Mimarinin ikinci katmanında bilgi çalışması ortamlarındaki deneyimlerin çoklu cihaz tabanlı yaşam günlüğü sistemiyle kaydedildiği bir “deneyim kaydetme katmanı” bulunmaktadır. Mimarinin en üst katmanında ise bireyin kişisel veri ve enformasyon kaynaklarından sistematik bir biçimde derlediği kişisel bilgilerini barındırabildiği ve üzerinde çalışabildiği “kişisel bilgi tabanı katmanı” bulunmaktadır. Bireyler bu üç katmanlı yapı üzerinde çalışmada önerilen süreçleri uygulayarak, kişisel bilgi çalışması ortamlarındaki deneyimlerini planlayabilmekte, denetleyebilmekte ve değerlendirebilmektedirler (Mutlu, 2014a).
Kişisel bilgi çalışması ortamlarındaki deneyimlerin yönetimi yaklaşımının temelinde yaşam günlüğü teknolojileri bulunmaktadır ve not alma teknolojilerinin genel mimarisini oluştururken yaşam günlüğüne dayalı bir tasarım gerçekleştirilecektir. Diğer taraftan, bireylerin kişisel veri, enformasyon ve bilgi üzerinde yaşadıkları deneyimler “ortam (environment)” kavramı kullanılarak, kişisel iletişim ortamı, kişisel medya ortamı, kişisel işlemler ortamı, kişisel çalışma ortamı, kişisel yayıncılık ortamı, kişisel öğrenme ortamı ve kişisel araştırma ortamı şeklinde yedi farklı ortamda toplanabilmektedir. Bütüncül yaklaşım gereği bireyin bütün bilgi çalışması etkinliklerindeki not alma gereksinimleri ve olanakları göz önüne alınmış ve değerlendirilmiş olacaktır.
Bireylerin günlük yaşamlarında temas ettikleri enformasyonun zaman bazlı olarak kaydedilmesi ve yaşam boyu kullanımına yönelik olarak düzenlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiş başka çalışmalar da bulunmaktadır:
Rekimoto (1999), erken bir tarihte bireylerin enformasyon çevrelerinin zaman bazlı düzenlenmesine yönelik bir yaklaşım önermiştir. Vavoula ve Sharples (2009) yaşam boyu öğrenme sürecinde anlamsal ve anısal belleği destekleyecek “yaşam boyu öğrenme düzenleyicileri” isimli araçlarla ilgili gereklilikleri belirlemeye çalışmışlardır.
Daha yakın bir tarihte Jalil ve arkadaşları bireylerin mobil cihazlarla not, resim, ses ve video yakalamalarına olanak sağlayan geliştirdikleri MOBILearn2 uygulamasını geliştirmişlerdir. Geliştirilen sistemde yakalanan dosyalar son yakalanan en üstte görünecek şekilde listelenmektedir (Jalil vd., 2015).
Nguyen ve arkadaşları grup notlarının alınması sonucunda ortaya çıkan enformasyonun çözümlenmesi ve görselleştirilmesine odaklandıkları çalışmalarında geniş bir zaman çizgisi araçları taramasına yer vermişlerdir (Nguyen vd., 2014).
Mutlu ve arkadaşları yaşam günlüğüne dayalı öğrenme deneyimleri yönetimi yaklaşımını inceledikleri çalışmalarında bireyin pasif bir biçimde 30 saniyede bir sürekli olarak ekran görüntüsü, kamera görüntüsü ve konum verisinin kaydedildiği, ayrıca bireyin aktif biçimde metinsel not, ses, video ve ekran videosu kaydedebildiği bir yaşam günlüğü kaydedicisi ve görüntüleyicisi geliştirmişlerdir. Geliştirilen sistemde yakalanan tüm günlük verileri yakalama cihazları ve algılayıcıları ait kimlik verilerini de kapsayan zaman bazlı etiketlerle isimlendirilerek, birbirine karışmadan bulut üzerinden aktarılabilmekte ve kişisel bir zaman çizgisinde bir araya getirilebilmektedir (Mutlu, 2015a).
Yaşam günlüğüne ait ses, video ve ekran videosu yakalama araçlarının aktif kullanımıyla kişisel, kamusal ve ticari anları kaydetmek; dersler, canlı görüşmeler ve ekip görüşmeleri şeklinde görüşmeleri kaydetmek ve öğrenme, çalışma, ilgi alanları ve günlük yaşam etkinliklerini kaydetmek mümkün olabilmektedir Mutlu, 2015b; Kip Kayabaş ve Mutlu, 2015; Peri Mutlu ve Mutlu, 2015; Kayabaş ve Mutlu, 2015).
Yaşam günlüğü teknolojilerine dayalı not alma sürecinin aşağıda listelenen faydalara sahip olacağı öngörülmektedir:
- Yakalanan / alınan notların yaşam günlüğüne yerleştirilmesi durumunda yaşam boyu kullanım – erişim olanağı ortaya çıkmaktadır.
- Eğer yaşam günlüğünde konum verisi yakalayıcıları ve giyilebilir yaşam günlüğü kamerası gibi bir yakalayıcı da bulunuyorsa, yakalanan notların bağlamsal bilgisi de kaydedilmiş olur.
- Ortak bir yaşam günlüğü tabanı farklı medyaların bir arada ve aynı zaman çizgisinde tutulmasına olanak sağlar.
- Bağımsızca alınan notların dağınıklığı ortadan kalkar. Notların isimlendirilmesi, aktarılması, bir araya getirilmesi süreci otomatikleştirilir.
- Ortak erişim yöntemleri, ortak bir görüntüleyici ve ortak bir açıklama ekleyici kullanılabilir.
- Tüm medyalardaki notların bir arada tutulması yedekleme, aktarma ve bakımda kolaylık sağlar.
- Tüm notlara ait analitikler oluşturmak kolaylaşır.
- Notlara erişilmesi, açıklama eklenmesi, gözden geçirilmesi ve yeniden biçimlendirilmesi işlemleri sonucunda ortaya çıkan yeni notların yönetilmesi ve izlenmesi kolaylaşır.
- Notların zamansal hiyerarşilerle düzenlenmesiyle daha üst düzey kavrayışlarla değerlendirilmesi sağlanabilir.
[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E., Peri Mutlu, A., Kip Kayabaş, B. ve Kayabaş, İ. (2017). Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı, 3’üncü Uluslararası Eğitim, Uzaktan Eğitim ve Eğitim Teknolojileri Kongresi, ICDET 2017, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.
(Not: Yararlanılan kaynaklar yazı dizisinin sonunda topluca verilecektir.)
