Learnign Experiences Context Model - Section 5 - CONCEPTUAL MODEL OF CONTEXTS

Öğrenme Deneyimleri Bağlam Modeli - Bölüm 5

BAĞLAMLARIN KAVRAMSAL MODELİ

Birey belirli bir zaman diliminde (örneğin bir hafta) ayrıntılı olarak betimlenmiş etkinlik/öykülerden o ana eşlik eden kişi, yer, olay, davranış, özellik, duygu ve varlık bağlam değişkenlerinin aldığı değerleri çıkartabilir (Şekil 6a). Bağlam filleriyle bağlam değişkenlerinin aldığı her bağlam değeri (nesne) ile birey (özne) arasında bir ilişki (fiil) kurulabilir (Şekil 6b).


Şekil 6: (a) Bağlam Değişkenleri, (b) Bağlam Fiilleri

Bütün bağlamlar birbiriyle ilişkilendirilebilirler. Örneğin, “kişi” bağlam değeri ile diğer bağlam değerleri aynı cümle içinde kullanılabilir. Böyle bir cümleye örnek olarak “T anında iletişimde bulunulan K kişisi ile D davranışı gerçekleştirildi” verilebilir (Şekil 7a). Varlık bağlamı değeri için “T anında kullanılan V varlığı ile O olayı yaşandı” cümlesi örnek verilebilir (Şekil 7b).


Şekil 7: (a) İletişimde Bulunulan Kişinin Diğer Bağlamlarla İlişkisi, (b) Kullanılan Varlığın Diğer Bağlamlarla İlişkisi 

Yer bağlam değerine örnek cümle “T anında içinde bulunulan Y yerinde D duygusu hissedildi” (Şekil 8a); özellik bağlam değerine örnek cümle “T anında değişen Ö özelliği ile V varlığı kullanıldı” (Şekil 8b).


Şekil 8: (a) İçinde Bulunulan Yerin Diğer Bağlamlarla İlişkisi, (b) Değişen Özelliğin Diğer Bağlamlarla İlişkisi 

Duygu bağlam değeri için “T anında hissedilen duygu ile K kişisiyle iletişimde bulunuldu” (Şekil 9a); olay bağlam değeri için “T anında yaşanan O olayı ile Y yerinde bulunuldu” (Şekil 9b) cümleleri örnek verilebilir.


Şekil 9: (a) Hissedilen Duygunun Diğer Bağlamlarla İlişkisi, (b) Yaşanan Olayın Diğer Bağlamlarla İlişkisi 

Davranış bağlam değerinin diğer bağlamlarla birlikte kullanımına örnek olarak “T anında gerçekleştirilen D davranışı ile Ö özelliği değişti” verilebilir (Şekil 10).


Şekil 10: Gerçekleştirilen Davranışın Diğer Bağlamlarla İlişkisi 

Bağlamlar arasında kurulabilecek ikili cümlelerin toplu ifadesi Tablo 2’deki bağlam matrisinde gösterilmiştir. Benzer yaklaşımla üçlü, dörtlü ve daha fazla bağlam değerini aynı cümle içerisinde kullanımına örnekler verilebilir. Örneğin, “T anında Y yerinde yaşanan O olayı (nedeniyle) K kişisiyle (birlikte) D davranışı gerçekleştirilerek Ö özelliği değiştirildi.” 


Tablo 2: Bağlam Matrisi





[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E. (2015). Öğrenme Deneyimleri Bağlam Modeli, 6. Uluslararası Eğitimde Yeni Eğilimler Kongresi – ICONTE 2015, 24-26 Nisan 2015, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.

(Not: Yararlanılan kaynaklar yazı dizisinin sonunda topluca verilecektir.)

Learning Experiences Context Model - Section 4 - CONCEPTUAL MODEL OF EXPERIENCES

Öğrenme Deneyimleri Bağlam Modeli - Bölüm 4

DENEYİMLERİN KAVRAMSAL MODELİ

Çalışmanın bu bölümünde öğrenme deneyimleri bağlam modeli bir kavramsal modeli olarak tanımlanacaktır. Bu amaçla modeli oluşturan kavramlar ve kavramlar arasındaki ilişkiler mümkün olduğunca görselleştirilerek tanıtılacaktır. Bu süreçte LECOM yaşam deneyimleri bağlam modelindeki temel sınıflar ve alt sınıflarının yanı sıra yardımcı sınıflardan da yararlanılacaktır. Kullanılan görselleştirme yaklaşımında kavramlar/sınıflar için elips şekli, kavramlar arasındaki ilişkiler için yönlü ok ve ok üzerinde konumlandırılan metinler kullanılmıştır. Örneğin Şekil 1’de gerçekliğe ait verinin bir algılayıcı tarafından yakalanarak günlük verisinin oluşturulması gösterilmiştir. Şekillerin okunuşunda okun yönü dikkate alınarak, ilk elipsteki kavram ile cümleye başlanır, ikinci elipsteki kavram okun üzerindeki metinde üç nokta ile belirtilen yerde kullanılarak, metindeki sözcüklere yer verilir. Şekil 1’deki görsel sözcüklerle ifade edilirse sırasıyla (a) “Gerçekliğe ait veri algılayıcı ile yakalanır”; (b) “Algılayıcı günlük verisi oluşturur” cümleleri elde edilir.

Şekil 1: Deneyimlerin Yakalanması 

Yaşam günlüğü sistemi algılayıcılar tarafından çevreye ait verileri pasif bir biçimde (kullanıcının çabası olmadan) kendiliğinden ve sürekli olarak yakalayarak; yakalanma anına ait zaman verisiyle etiketlemekte ve ilgili veri dosyalarına kaydedilmesini sağlamaktadır (Şekil 2).

Şekil 2: Pasif Yakalama 

Yaşam günlüğü öğrenenin bilinçli çabasıyla başlatılan aktif içerik kaydını yaparak zaman verisiyle etiketlemekte ve ilgili dosyalara kaydetmektedir (Şekil 3).

Şekil 3: Aktif Yakalama

Yaşam günlüğü sistemiyle hem aktif biçimde günlük verisi yakalama, hem de pasif biçimde içerik kaydetme süreçleri Mutlu (2014a)’de ayrıntılı olarak tanımlanmıştır. Yaşam günlüğü ile yakalanan ve kaydedilen günlük ve içerik verisinin birey tarafından gözden geçirilmesiyle etkinlik/olay yorumlarının oluşturulması, bağlamların elde edilmesi ve deneyimin tanımlanması sürecine ait sınıflar ve ilişkiler Şekil 4’de verilmiştir.

Şekil 4: Deneyimleri Tanımlamak 

Yaşam günlüğünde belirli bir anda (örneğin bir gün içerisindeki) yeralan günlük ve içerik verilerinin birey tarafından gözden geçirilmesiyle etkinlik ve olayların farkedilmesi ve anımsanması sağlanır. Birey anımsadığı etkinlik ya da olayı ayrıntılı olarak betimlediğinde bir etkinlik/olay yorumu elde edilir. Birey daha sonra belirli bir zaman dilimindeki (örneğin bir ay içerisindeki) etkinlik/olay yorumlarını gözden geçirerek birbiriyle ilişkili olanları epizodlar halinde tekrar yorumlayabilir. Bu amaçla yeni bir epizod başlatır ya da varolan bir epizoda ekleme yapar. Bir etkinlik/olay birden fazla epizodda bulunabilir. Birey daha uzun zaman diliminde (örneğin 6 ay ya da bir yıl) gerçekleşen birbiriyle ilişkili epizodlardan (yaşam) öyküleri tanımlayabilir. Yeni bir yaşam öyküsü başlatabilir ya da varolana ekleyebilir. Bir epizod birden fazla öykünün öğesi olabilir (Şekil 5). Etkinlik/olay yorumları yaşam günlüğünün veritabanında zaman ağacının “gün” düğümlerinde saklanırken, epizod yorumları zaman ağacının “ay” düğümlerinde, öykü yorumları ise zaman ağacının “yıl” düğümlerinde saklanabilir (Mutlu, 2014b).

Şekil 5: Deneyimlerin Yorumlanması

[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E. (2015). Öğrenme Deneyimleri Bağlam Modeli, 6. Uluslararası Eğitimde Yeni Eğilimler Kongresi – ICONTE 2015, 24-26 Nisan 2015, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.

(Not: Yararlanılan kaynaklar yazı dizisinin sonunda topluca verilecektir.)

Learning Experiences Context Model - Section 3 - LEARNING EXPERIENCES and LEARNING EXPERIENCES CONTEXTS

Öğrenme Deneyimleri Bağlam Modeli - Bölüm 3 

ÖĞRENME DENEYİMLERİ ve ÖĞRENME DENEYİMİ BAĞLAMLARI

ÖĞRENME DENEYİMLERİ 

 “Öğrenme deneyimi” Mutlu (2015b) tarafından, öğrenme ve deneyim kavramlarının ansiklopedik tanımlarından yola çıkarak, “yeni bilgi, davranış, beceri, değer ya da tercihleri kazandıran, değiştiren ya da güçlendiren katıldığımız ya da maruz kaldığımız fiziksel, zihinsel, duygusal, ruhani, dini, sosyal ya da sanal olay ya da etkinlik” olarak tanımlanmıştır. 

Bireyin yaşam boyu öğrenme deneyimlerini yönetebilmesi için yaşam günlüğüne dayalı “öğrenme deneyimleri yönetimi yaklaşımı” önerilmiştir: (a) günlük yaşam faaliyetleri bir yaşam günlüğü sistemiyle pasif ve aktif biçimde sürekli yakalanarak kaydedilir. (b) daha sonra birey kendi günlüklerini zaman çizgisi boyunca tarayarak ve aktif biçimde kaydettiği içeriği inceleyerek, gerçekleştirdiği etkinlikleri ve yaşadığı olayları yorumlar, (c) deneyime ait bağlamları elde eder, (d) öğrenme deneyimlerini anlamlandırır, (e) öğrenme deneyimlerini planlar, izler ve değerlendirir (Mutlu, 2015b). 

LECOM modelindeki temel sınıflar “öğrenme deneyimleri” bağlamında değerlendirildiğinde aşağıdaki gözlemlerle karşılaşılır (Mutlu, 2014b). 

• “Yaşam günlüğü” ile öğrenenin önceden planlayarak ve bilinçli olarak yaşadığı öğrenme deneyimlerinin yanı sıra planlamadan ya da bilincinde olmadan yaşadığı öğrenme deneyimleri de yakalanır. 
• Öğrenen bilinçli bir biçimde öğrenme deneyimlerine ait görüntü, ses, video ve metin biçiminde “içerik” kaydedebilir. 
• Öğrenen yaşam günlüğünü tarayarak, öğrenme etkinliklerini olduğu kadar öğrenmeye yol açan olayları da farkedebilir ve “etkinlik/olay yorumu” oluşturabilir. 
• Öğrenen “etkinlik/olay yorumu” oluştururken kullandığı sözcüklerden yola çıkarak öğrenmeyle ilişkili “bağlam” değerleri elde edebilir. Gerekirse bu amaçla yaşam günlüğü ile yakaladığı ve kaydettiği verileri tekrar gözden geçirerek “etkinlik/olay yorumu” cümlelerini günceller. 
• Öğrenen “bağlam” değerlerini kullanarak yaşadığı öğrenme deneyimini kesin bir biçimde tanımlayabilir. 
• Öğrenen zaman çizgisi boyunca aynı anda ya da ardışık olarak gerçekleşen birbiriyle ilişkili öğrenme deneyimlerinden “öğrenme epizodlarını” belirleyebilir. 
• Öğrenen zaman çizgisi boyunca aynı anda ya da ardışık olarak gerçekleşen birbiriyle ilişkili öğrenme epizodlarından “öğrenme öykülerini” belirleyebilir.

Öğrenme deneyimleri, bir bölümü yaşam deneyimlerinden, bir bölümü de öğrenmenin doğasından kaynaklanan özelliklere sahiptir. 

• Öğrenme deneyimleri özneldir. Deneyimin merkezinde özne yer alır. Deneyimi farketmek, yorumlamak ve bağlamlarını elde etmek öznel bir süreç olmakla birlikte nesnel yaşam günlüğü ve içeriğine dayalı olduğundan dolayı kanıtlanabilir sonuçlar üretir. 
• Öğrenme deneyimi fiziksel ortamda, sanal ortamda ya da dijital ortamda gerçekleşebilir. Yaşam günlüğü bu ortamlara ait hatırlatıcı günlük verisi kaydederken, öğrenen bu ortamlardaki öğrenme içeriğini de daha sonra deneyimi tekrar yaşamak için kaydedebilir. 
• Öğrenen, yaşam günlüğü günlüklerini tarayarak yaşadığı öğrenme deneyimlerine ait aşağıdaki gruplandırmaları gerçekleştirebilir (Mutlu, 2014a): 
• Öğrenme deneyimleri yaşam genişliğinde öğrenme, yaşam derinliğinde öğrenme ve yaşam boyu öğrenme deneyimleri olarak gruplandırılabilir. 
• Yaşam genişliğinde öğrenme deneyimleri biçimsel, yarı biçimsel ya da biçimsel olmayan deneyimler halinde gerçekleşebilir. 
• Biçimsel olmayan öğrenme deneyimleri deneyimin önceden planlanmış olması ve yaşanırken farkında olunması durumlarına göre öz‐düzenlemeli öğrenme, tepkisel (tesadüfi öğrenme, bütünleştirmeci öğrenme ve üstü örtük (sözsüz) öğrenme olarak adlandırılabilmektedir. 
• Öğrenme deneyimleri yapılandırılmış deneyimler, yarı yapılandırılmış deneyimler ve yapılandırılmamış deneyimler olarak gruplandırılabilir. 
• Öğrenen öğrenme deneyimlerine ait hiyerarşik yapıdaki etkinlik/olay, epizod ve öykü yorumlarıyla otobiyografik anılarını organize edebilir, deneyimlerini anlamlandırabilir. 
• Öğrenme deneyimlerine eşlik eden bağlamlarla birey kişisel (öğrenme) bilgi tabanını oluşturabilir. 

ÖĞRENME DENEYİMİ BAĞLAMLARI 

LECOM Yaşam deneyimleri bağlam modelinden ödünç alınan bağlam değişkenleri “öğrenme deneyimleri” göz önüne alındığında Tablo 1’deki alt sınıfları oluşturacaklardır:

[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E. (2015). Öğrenme Deneyimleri Bağlam Modeli, 6. Uluslararası Eğitimde Yeni Eğilimler Kongresi – ICONTE 2015, 24-26 Nisan 2015, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.

(Not: Yararlanılan kaynaklar yazı dizisinin sonunda topluca verilecektir.)

Learning Experiences Context Model - Section 2 - LIFE EXPERIENCES CONTEXT MODEL

Öğrenme Deneyimleri Bağlam Modeli - Bölüm 2
YAŞAM DENEYİMLERİ BAĞLAM MODELİ

LECOM Yaşam deneyimleri bağlam modeline göre bireylerin yaşam deneyimine kişiler, yerler, olaylar, davranışlar, özellikler, duygular ve varlıklar bağlamları eşlik eder (Mutlu, 2015a). Deneyimi çevreleyen bağlamların fiilleri (ilişkileri) deneyimi yaşayan öznenin filleridir. Diğer bir deyişle deneyimi yaşayan birey bir “yer” in içinde bulunur, “kişiler” ile iletişim kurar, “olaylar” yaşar vb. İki birey aynı gözlemlenebilir bağlamlara sahip deneyimi yaşamış olsalar bile, bu deneyimler bireylerin gözlemlenemeyen bağlamlarındaki farklılıklardan dolayı iki farklı deneyim olacaktır. 

Bireyin yaşam deneyimi içerisinde başka bireylere ait deneyimleri de gözler. Başkalarına ait bu deneyimler bireyin kendi deneyim havuzuna yerleştirilmezler. Bir başka özneye ait deneyimler bireyin deneyiminde içerik olarak yer alabilirler. 

Bağlamlar bireyin deneyimlerini ifade edebilmeleri için yeterli dil öğelerini içermelidirler. Diğer bir deyişle her deneyim bağlam fiillerinin kümesiyle tanımlanabilmelidir. Diğer bir deyişle X deneyimi esnasında Y yerinde bulunulmuş; K kişileriyle iletişim kurulmuş; O olayları yaşanmış; DA davranışları gerçekleştirilmiş; Ö özellikleri değişmiş; DU duyguları hissedilmiş; V varlıkları kullanılmış olabilir. 

Ontoloji

Ontoloji, söylemin bir alanına ait kavramların (sınıflar), kavramların niteliklerinin (özellikler) ve özelliklerin sahip olduğu kısıtlılıkların biçimsel olarak kesin biçimde tanımlanmasıdır. Pratikte bir ontoloji geliştirmek şu aşamaları içerir (Noy ve McGuinness, 2001): 

• Ontolojideki sınıfları tanımlamak 
• Sınıfları bir taksonomik hiyerarşi içerisinde düzenlemek (altsınıf – üstsınıf) (Bu düzenleme esnasında kavramlar arasında ilişkiler tanımlanır) 
• Özellikleri ve bu özelliklerin alabileceği değerlerin yapısını tanımlamak 
• Bireyleri oluşturmak için özelliklere değer yerleştirmek. 

Ontolojideki sınıfların özelliklerine değer atayarak elde edilen bireylerle bir bilgi tabanı oluşturulur. Gerçekte bir ontolojinin sona erdiği çizgide bilgi tabanı başlar (Noy ve McGuinness, 2001). (Noy ve McGuinness, 2001). 

LECOM Yaşam Deneyimleri Bağlam Modeli’ndeki Sınıflar

Yaşam deneyimleri bağlam modelinde (Mutlu, 2015a) yeralan temel kavramlardan yararlanarak aşağıdaki sınıflar tanımlanmıştır: 

• “Yaşam günlüğü” sınıfı ile “T” zamanında “C” cihazından pasif biçimde konum, görüntü ve ekran görüntüsü günlükleri ile aktif biçimde ses, video, ekran videosu ve metin içeriklerini yakalayan bir aracın yapısı tanımlanmaktadır. Yaşam günlüğü aracı bir zaman çizgisi (ağacı); seçili bir tarihteki günlük verisi ve içerik verisi görüntüleyicisi ve seçili bir yıl, ay ya da tarihteki seçili günlük verileri için sınırsızca yorum eklemeye olanak sağlayan bir veritabanı içermektedir.
• “İçerik” sınıfı ile “T” zamanında “C” cihazından yakalanan görüntü, ekran görüntüsü, ses, video, ekran videosu ve metin dosyalarını barındıran veri kümesinin yapısı tanımlanmaktadır. 
• “Etkinlik/olay yorumu” sınıfı ile yaşam günlüğünün zaman çizgisinde verilen bir “T” zamanına ait günlük ve içerik kayıtlarının birey tarafından gözden geçirilmesiyle farkedilen eylem ve oluş kümesine ait sözel açıklama tanımlanmaktadır. 
• “Bağlam” sınıfı ile yaşam günlüğünde “T” anındaki etkinlik/olay yorumlarının birey tarafından gözden geçirilmesiyle farkedilen kişi, yer, olay, davranış, varlık, özellik ve duygu değerlerinin yapısı tanımlanmaktadır. 
• “Deneyim” sınıfı ile yaşam günlüğünde “T” anında yaşanan ve o andaki bağlam değerlerinin bir araya getirilmesiyle sözel olarak ifade edilen olguya ait kişisel bilgi kümesinin yapısı tanımlanmaktadır. 
• “Epizod yorumu” ile aynı anda ya da ardışık olarak gerçekleşen birbiriyle ilişkili etkinlik ya da olayların yorumlarının oluşturduğu bilgi kümesinin yapısı tanımlanmaktadır. 
• “Öykü yorumu” ile aynı anda ya da ardışık olarak gerçekleşen birbiriyle ilişkili epizodların yorumlarının oluşturduğu bilgi kümesinin yapısı tanımlanmaktadır.

Yaşam deneyimleri bağlam modelinde deneyimler üzerinde belirli bir ayrım gerçekleştirilmeden bütün yaşam deneyimlerinin kapsandığı varsayılmaktadır. Gerçekte insan yaşamındaki bütün deneyimler dikkate alındığında ortaya bir “kişisel büyük veri” çıkmaktadır (Gurrin vd., 2014). Bireyin yaşamındaki deneyimler birbirinden bütünüyle soyutlanamasa da pratikte yaşamın belirli deneyimlerine odaklanılabilir. Örneğin, sosyal deneyimler, kültürel deneyimler, sağlık deneyimleri, finansal deneyimler, iş deneyimleri, öğrenme deneyimleri vb. Her deneyimden bir şeyler öğrenildiği için öğrenme deneyimleri diğer deneyim gruplarına göre yaşam deneyimlerinin bütününe daha fazla bağımlıdırlar.

[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E. (2015). Öğrenme Deneyimleri Bağlam Modeli, 6. Uluslararası Eğitimde Yeni Eğilimler Kongresi – ICONTE 2015, 24-26 Nisan 2015, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.

(Not: Yararlanılan kaynaklar yazı dizisinin sonunda topluca verilecektir.)

Learning Experiences Context Model - Section 1 - INTRODUCTION

Öğrenme Deneyimleri Bağlam Modeli - Bölüm 1
GİRİŞ [*]

Dey ve arkadaşları tarafından “bağlam” kavramının tanımı “bir varlığın durumunu karakterize etmek amacıyla kullanılan enformasyon” olarak yapılmıştır (Dey vd., 2001). Varlık, bir kullanıcı ve bir uygulama arasında gerçekleşen etkileşimle ilgili bir kişi, yer ya da nesne olabileceği gibi kullanıcının ve uygulamanın kendisi de olabilir.

Bağlam kavramının daha biçimsel bir tanımı Desmoulins ve Azouaou (2006) tarafından verilmiştir:

• Bir X öğesinin bağlamı, Y, X’in çevresinde olmak koşuluyla, Y öğesinin bütün P özellikleridir.
• Y, X’e anlam verir.
• P, X’le ilgilidir.

Bağlam kavramının öğrenme alanındaki kullanımına yönelik bir tarama yapan Capuano ve arkadaşları (2014)’na göre öğrenme bağlamı alanyazınında iki farklı yaklaşımla ele alınmaktadır: Birinci yaklaşımda yazarlar öğrenme bağlamı kavramıyla, öğrenme etkinliklerine katılan öğrenenlerin bağlamına odaklanırlar. Bu amaçla öğrenenin iç bağlamları (beklentileri, düşünceleri ve inançları), profili (kişisel enformasyonu, kişilik özellikleri, uzmanlık düzeyi), öğrenme özellikleri (öğrenenin öğrenme yaklaşımı, niyeti ve öğrenme stili) vb. ele alınır. 

İkinci yaklaşımda ise yazarlar öğrenme kavramıyla öğrenme nesnesi ya da öğrenme etkinliğinin bağlamını dikkate alırlar. Konu alanının, dersin ve öğrenme nesnesinin kapsamı, içeriği, teknolojik ve pedagojik özellikleri, e‐öğrenme mimarisi, öğrenme amaçları, öğrenmenin gerçekleşeceği ortam ve yer, altyapı, öğrenme etkinliğinin organizasyonel yapısı, öğrenmenin yapılandırılmışlık düzeyi vb. veriler değerlendirilir (Capuano vd., 2014). 

Teknoloji destekli öğrenme alanındaki bağlam modellerini tarayan Verbert ve arkadaşları 12 farklı çalışmada yer verilen bağlam öğelerinin tümünü içeren kapsayıcı bir bağlam çerçevesi önermişlerdir (Verbert vd., 2012). Bu çerçevede, bilgi işlem (yazılım, donanım, ağ), konum (nitelik nicelik, yakınlık, yönelim, iletişim), fiziksel koşullar, zaman (zaman etiketi, zaman aralığı), kaynaklar (genel, eğitsel, teknik, notlar, ilişkiler), kullanıcı (temel enformasyon, bilgi, ilgi, amaçlar (kısa dönemli, uzun dönemli), öğrenme biçimleri, duygulanımlar, arkaplan), etkinlik (eylem, görev, amaç, konu) ve sosyal ilişkiler bağlamlarına yer vermişlerdir. 

Bağlamlarla ilgili modelleme çalışmalarında güncel bir yaklaşım ontoloji tabanlı modelleme yaklaşımıdır (Hoareau, 2009). Ontoloji belirli bir alandaki kavramların, kavramların özelliklerinin ve kavramlar arasındaki ilişkilerin biçimsel olarak kesin bir biçimde tanımlanmasıdır. W3C kurumu tarafından anlamsal ağ (semantic web) alanında kullanılmak amacıyla 2003 yılında geliştirilen ağ ontoloji dili (OWL ‐ Web Ontology Language)’nin popüler olmasıyla bağlam ontolojilerini geliştirme çalışmalarında da OWL yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır (W3C, 2015). Öğrenme bağlamlarına yönelik olarak geliştirilen ontoloji tabanlı modellerin uygulama alanı geniş bir çeşitliliğe sahiptir: 

• Eğitim amacıyla kullanılan mobil teknolojilerin tanımlanmasına yönelik ontoloji (Ahmed ve Parsons, 2011) 
• Öğrenme nesnesi içeriğine not eklenmesine yönelik ontolojiler (Gašević vd., 2007; Aloui ve Gargouri, 2013). 
• Ders içeriğine yönelik alan ontolojileri oluşturma (Boyce ve Pahl, 2007) 
• Kişiselleştirme ve bağlamlaştırma için bağlam ontolojisi (Capuano vd., 2014) • Öğrenme nesnesi ontolojileri (Jeremić vd., 2011) 
• Öğrenme tasarımı ve öğrenme içeriğini birleştiren ontolojiler (Knight vd., 2005) • Yansıtıcı öğrenme için bağlam farkındalıklı çerçeve Greenberg vd., 2006) 
• Çevrimiçi işbirlikli öğrenmeye yönelik ontolojiler (Jeremić vd., 2012) • Kişiselleştirilmiş ve işbirlikli öğrenme için bağlam ontolojisi (Moore ve Hu, 2007 
• Kişiselleştirilmiş öğrenmeye yönelik ontolojiler (Jovanović vd, 2006) • Öğrenme kişisel ontolojisi (Osborne, 2013) 
• Öğrenen davranışı ontolojisi (Softic vd., 2013) 
• e‐öğrenmede öğrenme bağlam modeli (Tankeleviciene ve Damasevicius, 2009) 
• İşle bütünleşik öğrenme için bağlam modeli (Ulbrich vd., 2006) 
• Bağlam farkındalıklı e‐öğrenme için öğrenme bağlamları (Capuano vd., 2011; Das ve Bhaskar, 2010; Sudhana vd., 2013) 
• Bağlam farkındalıklı uyarlamalı öğrenme (Yaghmaie ve Bahreininejad, 2011) 
• Bağlam farkındalıklı mobil öğrenme için bağlam ontolojisi (Wu, 2010) 
• Bağlam farkındalıklı her yerde öğrenme ortamı tasarımı (Yang, 2006) 
• Bağlam farkındalıklı öneri sistemi (Yu vd., 2007) 
• Biyoloji dersi için bağlam farkındalıklı yaşam günlüğü sistemi (Barreau vd., 2006). 

Geliştirilen modellerde ağırlıklı olarak bağlam farkındalıklı sistemlerin amaçlandığı görülmektedir. Bağlam farkındalıklı sistemler çevredeki bağlamı algılayarak, kullanıcıya bu bağlamla ilgili olarak, kullanıcının görevinin gerektirdiği enformasyonu ya da hizmeti sunan sistemlerdir (Abowd vd., 1999). Taranan yayınlarda bağlam farkındalıklı modellerin kişiselleştirilmiş öğrenme, uyarlamalı öğrenme, mobil öğrenme, her yerde öğrenme ve öneri sistemlerinin geliştirilmesinde kullanıldığı görülmektedir.

Öğrenme alanında geliştirilen ontolojilerin bireyin sanal ortamlardaki öğrenme etkinliklerine odaklandığı; fiziksel ve sosyal ortamlardaki öğrenme deneyimlerini dikkate almadığı görülmektedir. Oysa öğrenme süreci yaşam boyu devam eden bir süreçtir ve sanal ortamlarda olduğu kadar fiziksel ve sosyal ortamlarda da gerçekleşir. 

Bu çalışmada öğrenme süreci, bir öğrenme etkinlikleri kümesi olarak değil, yaşam deneyimleri içerisine serpilmiş bir dizi deneyim olarak ele alınmaktadır. Bu doğrultuda, LECOM Yaşam Deneyimleri Bağlam Modeli (Mutlu, 2015a) öğrenme deneyimleri için uyarlanarak, yaşam günlüğü sistemiyle yakalanan öğrenme deneyimlerinin bağlamları için kavramsal bir model tasarlanacaktır. 

Bu amaçla izleyen bölümde öğrenme deneyimleri ve bu deneyimlere eşlik eden bağlamlarla ilgili önceki çalışmalar incelenmiş; ardından LECOM modelinin kavramları, aralarındaki ilişkiler ve özellikleri gözden geçirilmiştir. Araştırmanın geliştirme bölümünde LECOM modeline ait kavramlarla öğrenme deneyimleri alanında bir ontoloji oluşturmak için bir kavramsal bir model oluşturulmuştur.

[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E. (2015). Öğrenme Deneyimleri Bağlam Modeli, 6. Uluslararası Eğitimde Yeni Eğilimler Kongresi – ICONTE 2015, 24-26 Nisan 2015, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.

(Not: Yararlanılan kaynaklar yazı dizisinin sonunda topluca verilecektir.)

Project Completion Report Accepted at TÜBİTAK 3001 Project

TÜBİTAK 3001 Projesinde Proje Sonuç Raporu Kabul Edildi

15 Eylül 2014 tarihinde başlamış olan 114K579 numaralı ve “Öğrenme Deneyimlerinin Yönetimi için Çoklu Cihazlı ve Çoklu Algılayıcılı Bir Yaşam Günlüğü Sisteminin Tasarımı, Geliştirilmesi ve Uygulanması” başlıklı TÜBİTAK 3001 araştırma projesine ait proje sonuç raporu 15 Mart 2016 tarihinde TÜBİTAK'a teslim edilmişti. Projenin ait olduğu grup tarafından bir revizyon talep edilmiş ve proje ekibi tarafından revizyon raporu hazırlanarak Mayıs 2016 ayı içinde gruba teslim edilmiştir. TÜBİTAK tarafından Haziran 2016 ayında projeye ait sonuç raporu kabul edilmiş ve proje sonuçlanmıştır.

"Designing an Information Retrieval System for Learning Experiences in the Virtual Environments" Paper Published in Online Journal JRET

"Sanal Ortamlardaki Öğrenme Deneyimleri İçin Bir Enformasyon Erişim Sistemi Tasarımı" Makalesi JRET Çevrimiçi Dergisinde Yayınlandı

Bu yıl 13-15 Mayıs 2016 tarihleri arasında Antalya'da düzenlenen 7. Uluslararası Eğitimde Yeni Eğilimler Kongresi – ICONTE 2016'e sunmuş olduğum "Sanal Ortamlardaki Öğrenme Deneyimleri İçin Bir Enformasyon Erişim Sistemi Tasarımı" isimli çalışma Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi'nin Mayıs 2016 sayısında yayınlandı.

Makaleye  http://www.jret.org/FileUpload/ks281142/File/38.mehmet_emin_mutlu.pdf adresinden erişilebilir.

Mutlu, M.E. (2016). Sanal Ortamlardaki Öğrenme Deneyimleri İçin Bir Enformasyon Erişim Sistemi Tasarımı, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, (Journal of Research in Education and Teaching), 5(2), Mayıs 2016, 395-408, ISSN: 2146‐9199