New Presentations

Yeni Sunumlar



Öğrenme Deneyimlerinin Yorumlanması

6-8 Kasım 2014 tarihleri arasında Antalya'da düzenlenen 3rd World Conference on Educational and Instructional Studies - WCEIS" konferansında sunmuş olduğum "Öğrenme Deneyimlerinin Yorumlanması" isimli bildiriye ait sunuma SlideShare'den erişilebilir.

Experience API ile Yaşam Günlüğüne Dayalı Öğrenme Deneyimlerinin Kaydedilmesi

27-29 Kasım 2014 tarihleri arasında Yaşar Üniversitesi’nde düzenlenen “19. Türkiye’de İnternet – İnet-Tr’14” konferansında sunduğum "Experience API ile Yaşam Günlüğüne Dayalı Öğrenme Deneyimlerinin Kaydedilmesi" " isimli bildiriye ait sunuma SlideShare'den erişilebilir.

Web Sites of "... Multi-Device and Multi-Sensor Based Lifelogging System ..." TUBITAK 3001 Project

"... Çoklu Cihazlı ve Çoklu Algılayıcılı Bir Yaşam Günlüğü Sistemi ..." TÜBİTAK 3001 Projesi Web Siteleri

15 Eylül 2014 tarihinde başlayan "Öğrenme Deneyimlerinin Yönetimi İçin Çoklu Cihazlı ve Çoklu Algılayıcılı Bir Yaşam Günlüğü Sisteminin Tasarımı, Geliştirilmesi ve Uygulanması" isimli ve "114K579" numaralı TÜBİTAK 3001 projesi 18 ay sürecek ve 15 Mart 2016 tarihinde sona erecektir. Proje önerisinde proje faaliyetleri boyunca elde edilecek çıktıların ve ulaşılacak sonuçların ilgili paydaşlar ve potansiyel kullanıcılara ulaştırılması ve yayılmasına yönelik yapılacak faaliyetler arasında proje web sayfası oluşturulmasına yer verilmiştir.

Buna göre, projede görev alanlar ve uygulayıcılar arasında bilgi paylaşımını sağlamak ve bu alanda çalışan diğer araştırmacılara bilgi vermek amacıyla bir blog ve bir wiki sitesi oluşturulacaktır. Bu site proje başlangıcından itibaren, proje boyunca, (gözden geçirilmiş hali proje sonundan itibaren en az 3 yıl süreyle) yayında olacaktır.

Proje önerisinde taahhüt edilen blog ve wiki siteleri için araştırma faaliyetlerimi tanıtmak amacıyla 2012 yılından bu yana yayınladığım http://personalinformationsystems.blogspot.com.tr/ (bu yayının bulunduğu site) ve http://kisiselogrenmeortamlari.blogspot.com.tr/ blog sitelerini kullanmaya karar verdim.  Aynı şekilde projeye ait literatür listeleri, veriler, bulgular, kodlar, tablolar ve şekiller gibi kaynakları araştırma faaliyetlerimde kullandığım https://meminmutlu.wordpress.com/personalis/pim-projects/ Wiki sitesinde yayınlayacağım. Bu üç siteye benimle birlikte projede görev alan bursiyerler "İlker Kayabaş", "Buket Kip Kayabaş" ve "Ayşe Peri Mutlu" da düzenleme yapma yetkisiyle üye olacaklardır.

"Kişisel Öğrenme Ortamları" blogunda daha çok proje kapsamında ve projeye paralel olarak gerçekleştirilen kuramsal çalışmalara yer verirken, projedeki teknik tasarımları, geliştirme sürecine ait belgeler ve uygulama verilerini "Kişisel Bilgi Sistemleri" blogunda yayınlayacağız. Geliştirilecek yazılımlara ait teknik ayrıntıları ise Wiki sitesinde paylaşacağız.

3001 projesinin öncülü olan ve 15 Şubat 2013-15 Ağustos 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilen "Yaşam Boyu Öğrenme Deneyimlerinin Yönetimi Amacıyla Bir Dijital Yaşam Günlüğü Sisteminin Geliştirilmesi ve Uygulanması" isimli "1301E014" numaralı Bilimsel Araştırma Projesine ait kaynakların ve çıktıların da bu sitelerde yayınlandığı göz önüne alındığında, 3001 projesine ait çalışmaların bu sitelerde yayınlanmasının proje önerisinde yer verilen "proje çıktılarının paylaşımı ve yayılımı" amacına daha uygun olduğu görülmektedir.

Bu sitelerde proje dışındaki çalışmalara da yer verileceği için projeye ait yayınlara ve sayfalara topluca erişilebilmesi amacıyla  zaman zaman projeye ait blog yayınlarının ve wiki sayfalarının listesine yer veren ve projede o ana kadar gerçekleştirilenlerin özetlendiği proje izleme yayınları (örneğin bu yayın) yapılacaktır.

Projede Gerçekleştirilenlerin Özeti

"Öğrenme Deneyimlerinin Yönetimi İçin Çoklu Cihazlı ve Çoklu Algılayıcılı Bir Yaşam Günlüğü Sisteminin Tasarımı, Geliştirilmesi ve Uygulanması" projesinin kuramsal çerçevesinin geliştirilmesi aşaması kapsamında 15 Eylül 2014 tarihinden 30 Kasım 2014 tarihine kadar olan 2.5 aylık sürede gerçekleştirilen çalışmalar şunlardır:

• Çoklu cihazlı ve çoklu algılayıcılı yaşam günlüğü ile öğrenme deneyimlerinin yakalanması için bir çerçeve önerisi geliştirilmiş ve yayın haline getirilmiştir.
• Mutlu, M.E. (2014a). Çoklu Cihazlı ve Çoklu Algılayıcılı Yaşam Günlüğü İle Öğrenme Deneyimlerinin Yakalanması İçin Bir Çerçeve Önerisi, YICER – YILDIZ International Conference On Educational Research and Social Sciences, 1-3 September 2014, Yıldız Üniversitesi. (Bu bildiri Asian Journal of Instruction e-AJI dergisinde makale olarak yayınlanma sürecindedir.)
• Çoklu cihazlı ve çoklu algılayıcılı yaşam günlüğü sistemi ile yakalanan yaşam genişliğinde öğrenme deneyimlerinin yorumlanmasını sağlayacak bir yaklaşım geliştirilmiş ve yayın haline getirilmiştir.
• Mutlu, M.E. (2014b). Öğrenme Deneyimlerinin Yorumlanması, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi - Journal of Research in Education and Teaching, Kasım 2014 Cilt: 3 Sayı: 4 Makale No: 03 ISSN: 2146-9199.
• Bireylerin bir yaşam günlüğü tarafından yakalanan içerik ve bağlam günlüklerinden üst düzey bağlam hiyerarşileri oluşturmasını ve yönetmesini sağlayacak bir bağlam modeli geliştirilmiştir. Yaşam deneyimleri bağlam modeli – (Life experiences context model - LECOM) olarak isimlendirilen modelin işleyişi ve uygulanabilirliğinin tartışıldığı bir yayının hazırlıkları sürmektedir. 
• Öğrenme deneyimleri bağlamları için genişletilmiş bir çerçeve önerisinin geliştirilme çalışması sürmektedir. Bu çalışmada öğrenme deneyimlerine eşlik eden bağlamların elde edilmesi amacıyla LECOM modelinden yararlanılması amaçlanmaktadır.

Projenin kuramsal altyapısını oluşturmak amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmalar kapsamında "öğrenme kuramları" ve "yaşam günlüğü" alanlarında ayrıntılı literatür taraması yapılmıştır. Projenin bu aşaması tamamlandığında, çalışma belgeleri düzenlenerek Wiki sitesinde paylaşıma açılacaktır.

Proje kapsamındaki blog yayınları

• http://kisiselogrenmeortamlari.blogspot.com.tr/2014/11/interpreting-of-learning-experiences.html
• http://kisiselogrenmeortamlari.blogspot.com.tr/2014/09/interpreting-of-learning-experiences.html
• http://personalinformationsystems.blogspot.com.tr/2014/09/development-of-theoretical-framework-of.html
• http://personalinformationsystems.blogspot.com.tr/2014/07/proposal-of-tubitak-3001-project-has.html
• http://kisiselogrenmeortamlari.blogspot.com.tr/2014/06/new-studies.html
• http://personalinformationsystems.blogspot.com.tr/2014/05/new-projects.html

Güncellenen Wiki Sayfaları

• https://meminmutlu.wordpress.com/personalis/lifelog/
• https://meminmutlu.wordpress.com/personalis/lifelogging-on-learning/

Development of Theoretical Framework of "Multi-Device and Multi-Sensor Based Lifelogging System" Project

"Çoklu Cihazlı ve Çoklu Algılayıcılı Yaşam Günlüğü Sistemi" Projesinin Kuramsal Çerçevesinin Geliştirilmesi

"Öğrenme Deneyimlerinin Yönetimi İçin Çoklu Cihazlı ve Çoklu Algılayıcılı Bir Yaşam Günlüğü Sisteminin Tasarımı, Geliştirilmesi ve Uygulanması" isimli TÜBİTAK 3001 projesinin birinci iş paketinde "öğrenme deneyimleri yönetimi" yaklaşımının kuramsal yapısının çoklu cihazlı ve çoklu algılayıcılı bir yaşam günlüğü sistemini kapsayacak biçimde genişletilmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla gerçekleştirdiğim araştırmaları birer yayın haline getirmeye çalışıyorum. 

Öğrenme deneyimleri yaklaşımı a) yaşam deneyimlerinin bir yaşam günlüğü sistemiyle yakalanması, b) yakalanan deneyimlerin etkinlikler/olaylar, epizodlar ve öyküler halinde yorumlanması, c) deneyimlerin bağlamlaştırılması, d) yaşam deneyimlerinin içinde serpilmiş öğrenme deneyimlerinin anlamlandırılması ve e) öğrenme deneyimlerinin planlanması, denetlenmesi ve değerlendirilmesi aşamalarından oluşmaktadır [1]. 

Önceki çalışmalarda, deneyimlerin yakalanması aşamasında, ekran ve kamera görüntülerinin yakalanmasına dayalı bir yaşam günlüğü sistemi geliştirilmişti. Yeni projede bu aşamada öncekine ek olarak ses, video, ekran videosu ve konum bilgisi yakalama özelliği de eklenmiştir. Önceki projede biçimsel olmayan öğrenme deneyimlerine odaklanılmış ve bu amaçla "genişletilmiş biçimsel olmayan öğrenme modeli" oluşturularak kullanılmıştır. TÜBİTAK 3001 projesinde ise yaşam genişliğinde öğrenme deneyimlerinin hepsine yer verilecektir. 

Biçimsel olmayan öğrenme deneyimlerinin yanı sıra, biçimsel ve yarı biçimsel öğrenme deneyimlerinin de çoklu cihazlı ve çoklu algılayıcılı bir yaşam günlüğü sistemiyle yakalanabilmesini ve bu deneyimlerin birbirinden ayırt edilebilmesini sağlayacak sistematik bir bakış açısına gereksinim bulunmaktadır. Bu konuyu YİCER 2014'de sunmuş olduğum "Çoklu Cihazlı ve Çoklu Algılayıcılı Yaşam Günlüğü ile Öğrenme Deneyimlerinin Yakalanması için Bir Çerçeve Önerisi" isimli bir bildiride ayrıntılı olarak inceledim [2]. Bu bildiride "biçimsel öğrenme", "yarı biçimsel öğrenme" ve "biçimsel olmayan öğrenme" türlerinin her birine ait "yapılandırılmış", "yarı yapılandırılmış" ve "yapılandırılmamış" öğrenme deneyimlerini belirleyerek, bir "genişletilmiş" yaşam genişliğinde öğrenme modeli oluşturmaya çalıştım. Çalışmada ayrıca, kişisel bilgi çalışması ortamlarıyla kurumsal bilgi çalışması ortamları birleştirilerek, fiziksel, dijital ve sanal "bilgi çalışması" ortamları incelenmiş, diğer deneyimlere göre daha belirsiz olan yarı yapılandırılmış ve yapılandırılmamış biçimsel olmayan öğrenme deneyimlerinin yakalanabilmesi için bir yaklaşım önerilmiştir. Ayrıca deneyimlerin aktif yakalama ve pasif yakalama biçimleri incelenerek, öğrenme biçimleri ile yapılandırılmışlık düzeylerinin oluşturduğu matrisin hücrelerindeki deneyimler bu yakalama biçimlerine göre değerlendirilmiştir.

Pasif ve aktif biçimde yakalanan yaşam genişliğinde öğrenme deneyimlerinin "yorumlanması" süreci ayrı bir çalışmada ayrıntılarıyla incelenmiştir. Tamamlanan inceleme "Öğrenme Deneyimlerinin Yorumlanması" isimli bir bildiriye dönüştürülerek WCEIS 2014 Konferansına gönderilmiş ve kabul edilmiştir.  Bu çalışmada deneyimler, etkinlikler, epizodlar ve öyküler ayrıntılı biçimde ele alınmış, öğrenme deneyimlerine yer veren öğrenme kuramları taranarak, öğrenme etkinlikleri, öğrenme epizodları ve öğrenme öykülerine yönelik farklı tanımlar ve yaklaşımlar biraraya getirilmiştir. Araştırmada, öğrenme deneyimlerinin yakalanmasıyla ilgili yukarıdaki çalışmada elde edilen sonuçlar da kullanılarak, öğrenme deneyimlerinin bireyler tarafından etkili bir biçimde yorumlanmasını sağlayacak yaklaşımın, önceden kaydedilmiş deneyimlerin gözden geçirilerek yorumlanabilmesinin yanı sıra, bireylere deneyimleri kaydederken eş zamanlı olarak yorumlayabilme ve gelecekteki öğrenme deneyimlerini ön-yorumlama olanağına da yer vermesi gerektiği görülmüştür [3]. 

Bu iki çalışma gerçekleştirilirken, Advanced Distributed Learning (ADL) tarafından yakın zamanlarda SCORM standartının bir üst yapısı olarak geliştirilen Training and Learning Architecture içerisinde yeralan Experience API (xAPI ve TinCan API olarak da adlandırılmaktadır) ve Learning Records Store (LRS) mimarileri de incelenmiştir. Experience API, öğrencilerin sadece bir Öğrenme Yönetim Sistemi (ÖYS) içerisindeki etkinliklerini değil, bunun dışında da sosyal ağlar, mobil cihazlar, oyunlar, çevrim içi ve çevrim dışı içerikler, benzetimler, sanal dünyalar, gerçek dünya vb. ortamlarda gerçekleştirdiği biçimsel olmayan öğrenme etkinliklerinin de yakalanmasını ve bir Öğrenme Kayıtları Deposu'na kaydedilmesine olanak sağlayan bir uygulama programlama arayüzüdür. Experience API ile bir ÖYS içerisinde, bir ÖYS'den bağımsız olarak bir kurum içerisinde ya da bir uygulama kapsamında öğrenme analitikleri çalışmasının yapılmasını kolaylaştırmaktadır [4].  TÜBİTAK 3001 projesi kapsamında olmamasına rağmen, Experience API yapısının kişisel analitikler ve kişisel öğrenme analitiklerini elde etmek amacıyla kullanımını araştırmak için, Experience API'yi AllMyListsLE uygulaması içerisinde deneyimleri yorumlama katmanında denemeyi düşünüyorum. AllMyListsLE yazılımında deneyimleri yorumlama ve bağlamlaştırma sürecindeki metinleri Experience API'ye özgü fiiller (verb) ve etkinliklere (activity) dönüştürerek, oluşan deyimleri (statement) cloud.scorm.com ya da benzeri halka açık bir LRS'ye kaydetmeyi ve buradan raporlamayı planlıyorum. Bu çalışma tamamlandığında bir bildiri haline getirilerek İnet-Tr 2014'e gönderilecektir.

ADL'nin yeni kuşak projelerinden bir diğeri de PAL (Personal Assistant for Learning) projesidir. Gelecek 10-15 yılda tamamlanması beklenen bu projeyle ilgili olarak ADL 4 Eylül 2014'de bir çağrı yapmıştır [5].  Bu projede öğrenme deneyimlerini izleyen, bu deneyimler üzerinde çıkarımlarda bulunarak öğreneni yeni öğrenme deneyimlerine yönlendiren bir yapay zeka sisteminin tasarlanması beklenmektedir. Şubat 2013-Ağustos 2014 arasında gerçekleştirilen  BAP projesi ile Eylül 2014- Mart 2016 arasında gerçekleştirilecek olan TÜBİTAK 3001 projesinin doğal bir uzantısı olan ve 5 Eylül 2014'de TÜBİTAK'a sunmuş olduğum "Sanal ortamdaki öğrenme deneyimlerinin yönetimi için yapay zeka teknolojileriyle desteklenmiş bir yaşam günlüğü sisteminin tasarımı, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi" isimli ve 2 yıl sürmesi planlanan TÜBİTAK 1001 proje önerisi ile ADL'nin PAL projesi arasındaki parallellik çok ilginçtir. 

"Öğrenme deneyimleri yönetimi" yaklaşımının üçüncü ve dördüncü aşamaları için yukarıdaki çalışmalara benzer "genişletilmiş" kuramsal çerçeveler elde etmek amacıyla 2015 yılının ilk çeyreğine kadar çalışmalar yapmayı planlıyorum. Bu çalışmaların tümü TÜBİTAK 3001 projesinde geliştirilecek olan sistemin tasarım prensiplerinin belirlenmesi amacıyla kullanılacaktır.

Kaynaklar
[1] http://kisiselogrenmeortamlari.blogspot.com.tr/2013/03/the-process-of-learning-experiences.html
[2] http://kisiselogrenmeortamlari.blogspot.com.tr/2014/06/new-studies.html
[3] http://kisiselogrenmeortamlari.blogspot.com.tr/2014/09/interpreting-of-learning-experiences.html
[4] http://adlnet.org/tla/
[5] http://www.adlnet.gov/adl-initiative-baa-new-submission-window-open-for-personal-assistant-for-learning-pal-proposals-2/

Implementation of the Lifelong Learning Experiences Management Approach – Observations on the First Experiences

Yaşamboyu Öğrenme Deneyimleri Yönetimi Yaklaşımının Uygulanması – İlk Deneyimlere ait Gözlemler

25-27 Haziran 2014 tarihinde Paris'de düzenlenecek olan "INTE 2014 International Conference on New Horizons in Education"  konferansına İlker Kayabaş, Buket Kip Kayabaş ve Ayşe Peri Mutlu ile beraber göndermiş olduğumuz "Implementation of the Lifelong Learning Experiences Management Approach –  Observations on the First Experiences  " isimli bildiri özeti kabul edildi. Bu bildiri "Yaşam Boyu Öğrenme Deneyimlerinin Yönetimi Amacıyla Bir Dijital Yaşam Günlüğü Sisteminin Geliştirilmesi ve Uygulanması " isimli BAP Projesinde tasarlanan ve geliştirilen öğrenme deneyimleri yönetimi sisteminin uygulanmasını ait uygulama sonuçlarının değerlendirilmesini içermektedir.

Implementation of the Lifelong Learning Experiences Management Approach  - Observations on the First Experiences

Mehmet Emin Mutlu, İlker Kayabaş, Buket Kip Kayabaş, Ayşe Peri Mutlu

Abstract

In this study, applicability of a digital life logging system, which is developed for management of the lifelong learning experiences, is researched. System is designed and developed by the first author of this study and evaluated independently by the other three authors by using activity research approach. Because of the fact that, life logging applications produce log entries, which belong to every awake hour of the individual’s daily life, they may contain private visual information, so direct observation of the application by the others may cause ethical problems. In order to overcome this restriction, each of the three researchers applied the system unbiasedly and independently from each other, then control the application on their own and at the end of this period, they collected information that belongs to the application via self-observation. Later on, the collected data is analyzed and evaluated by all of the authors via a joint study.  It is observed that the life logging system, which has been used by them, helped practitioners to gain skills which are required to plan, evaluate and control the lifelong learning activities and it is adequate enough to apply all these skills.

Key words: Life logging; lifelong learning; recording of lifelong learning experiences; management of lifelong learning experiences. 

Design and Development of a Digital Lifelogging System for Management of Lifelong Learning Experiences

Yaşamboyu Öğrenme Deneyimlerinin Yönetimi için bir Dijital Yaşam Günlüğü Sisteminin Tasarımı ve Geliştirilmesi

25-27 Haziran 2014 tarihinde Paris'de düzenlenecek olan "INTE 2014 International Conference on New Horizons in Education"  konferansına göndermiş olduğum "Design and Development of a Digital Lifelogging System for Management of Lifelong Learning Experiences" isimli bildiri özetim kabul edildi. Bu bildiri "Yaşam Boyu Öğrenme Deneyimlerinin Yönetimi Amacıyla Bir Dijital Yaşam Günlüğü Sisteminin Geliştirilmesi ve Uygulanması " isimli BAP Projesinde tasarlanan ve geliştirilen öğrenme deneyimleri yönetimi sisteminin tasarım ve geliştirme öyküsünü anlatmaktadır.

Design and Development of a Digital Lifelogging System for 

Management of Lifelong Learning Experiences

Mehmet Emin Mutlu

Abstract

In this study, a life logging is designed, developed and tested for management of the lifelong learning experiences. In the first study, theoretical foundations of lifelong learning experiences have been searched and then an applicable and expanded approach is acquired by putting together major informal learning theories.  After that, a life logging system based on multiple devices that captures screenshots from individual’s desktop, laptop and tablets spontaneously and assembles them on cloud media is developed in order to save these learning experiences. System is expanded by using a three layered architecture which enables the user to comment on these experiences, develop context lists and form a personal knowledge base. Design based research approach is used in study and results of sixteen month old development-trial period are discussed.

Key words: Life logging; lifelong learning; recording of learning experiences; management of learning experiences

Design of a Personal Knowledge Base System based on Lifelogging

Yaşam Günlüğüne Dayalı Bir Kişisel Bilgi Tabanı Sistemi Tasarımı

9-11 Aralık 2013 tarihlerinde İstanbul Üniversitesinde düzenlenen "İnet-Tr'13 - XVIII. Türkiye'de İnternet Konferansı" nda sunmuş olduğum "Yaşam Günlüğüne Dayalı Bir Kişisel Bilgi Tabanı Sistemi" isimli bir bildirinin sunum dosyasını aşağıda paylaşıyorum.

Development of a Multi-Device Based Lifelogging System for Capturing of Learning Experiences

Öğrenme Deneyimlerinin Kaydedilmesi İçin Çoklu Cihaz Tabanlı Bir Yaşam Günlüğü Sisteminin Geliştirilmesi

7-9 Kasım 2013 tarihlerinde Antalya'da düzenlenen WCEIS 2013, "2nd World Conference on Educational and Instructional Studies" konferansında "Öğrenme Deneyimlerinin Kaydedilmesi İçin Çoklu Cihaz Tabanlı Bir Yaşam Günlüğü Sisteminin Geliştirilmesi" isimli bildiriyi sundum.

Bu çalışmada bireylerin yaşam boyu öğrenme süreçlerindeki öğrenme deneyimlerinin kaydedilebilmesi için bir sistem geliştirilmiştir. Bu amaçla öğrenme deneyimlerinin yaşandığı fiziksel ve sanal ortamlar göz önüne alınmış ve bu ortamlarda gerçekleşen öğrenme deneyimlerinin kendiliğinden ve sürekli olarak kaydedilmesi amacıyla bir yaşam günlüğü sistemi tasarlanmıştır. Tasarım tabanlı araştırma yaklaşımı kullanılarak, masaüstü, diz üstü, tablet, akıllı telefon ve giyilebilir kamera gibi birden fazla cihazda çalışabilecek ekran görüntüsü yakalama yazılımları ile kamera görüntüsü yakalama yazılımları geliştirilmiş ve yakalanan görüntülerin bulut altyapısı üzerinden taşınarak çalışma bilgisayarında bir araya getirilmesi sağlanmıştır. Geliştirilen sistem dokuz ay süreyle denenmiş ve öğrenme deneyimlerini hatırlama ve değerlendirme açısından etkili olduğu görülmüştür.

Design of Lifelogging Image Capture Applications

Yaşamgünlüğü Görüntü Yakalama Uygulamaları Tasarımı

Anadolu Üniversitesi Proje birimine sunduğum “Yaşam Boyu Öğrenme Deneyimlerinin Yönetimi Amacıyla Bir Yaşam Günlüğü Sisteminin Geliştirilmesi ve Uygulanması” isimli BAP önerisi kapsamında bir dizi yaşam günlüğü yazılımı geliştirilmesi gerekmektedir.

Günümüzde bilgi çalışanlarının öğrenme deneyimleri ağırlıklı olarak bilgisayar ortamında gerçekleşmektedir. Bilgisayar ortamı dışında gerçekleşen öğrenme deneyimleri ise yüz yüze iletişim, basılı malzeme okuma, ders/seminer/konferans/video vb. izleme, müze/sergi/doğa vb. gezme gibi etkinliklerden oluşmaktadır. Bireyin uyanık bulunduğu sürelerdeki öğrenme deneyimlerini kaydetmek için bireyin kullandığı bilgisayarların ekran görüntülerinin kaydedilmesi ve bireyin bilgisayar ortamı dışında etkinliklerine ait kamera görüntülerinin kaydedilmesi yeterli olacaktır.

Burada amaçlanan deneyime ait içeriğin kaydedilmesi değil, deneyimin daha sonra kolayca hatırlanmasını sağlayacak görüntülerin kaydedilmesidir. Kayıt işlemi 30 saniyede bir alınan görüntülerden oluşacak ve bireyin özel anları dışındaki süreleri kapsayacaktır.

Bu amaçla proje önerisini sunmuş olduğum 15 Aralık 2012 tarihinden itibaren çalışmaya başladım ve LifeLoggingSC, LifeLoggingCC ve LifeLoggingCCPhone isimlerinde üç yaşam günlüğü kaydetme yazılımı geliştirdim. Yazılımlar bu aşamada taslak düzeyinde olsalar da kendilerinden beklenen belirli zaman aralıklarında görüntü kaydetme işlevini yerine getirmektedirler.

LifeLogging Camera Capture ve LifeLogging Camera Capture Phone yazılımları

Bireyin çevresindeki görüntülerin kaydedilmesi için giyilebilir yaşam günlüğü kamerasının kullanılması gerekmektedir. Fakat proje önerisi aşamasında temin edilebilir bir giyilebilir yaşam günlüğü kamerası bulunmamaktadır. Microsoft SenseCam’in ticari sürümü olan Vicon Revue’nün yılsonu itibariyle satışı durdurulacağı ilan edildi, yerine çıkacak olan Autographer cihazı ise henüz temin edilebilir durumda değil. Aynı şekilde bir kickstarter projesi olan Memoto cihazı ise Şubat ayından sonra satışa başlanacak. Deneyim kazanmak ve B planı olarak kullanabilmek amacıyla projede kullanıcıların bir tablete takılı bir webcam ile ya da bir akıllı telefona ait kamera ile çevrelerine ait görüntüleri kaydetmeleri öngörüldü. Böylece Windows 8 tabletlerde çalışan LifeLogging Camera Capture ve Windows Phone 8 akıllı telefonlarında çalışan LifeLogging Camera Capture Phone isminde sürekli olarak belirli aralıklarda kamera görüntüsü kaydeden yazılımları geliştirdim.

Kamera görüntüsü yakalamayla ilgili yaklaşımları gözden geçirmek amacıyla, sahip olduğum web cam Windows 8 altında çalışmadığından dolayı başlangıçta Windows 7 üzerinde değişik denemeler yaptım.  Bu denemelerde aşağıda verdiğim değişik görüntü yakalama teknolojilerine ait örnekleri inceledim, bu örnekleri verilen zaman aralıklarında görüntü kaydedecek şekilde tekrar programlamaya çalıştım:

• WIA Windows Image Acquisition
• AVICAP.DLL
• Directshow
• TWAIN
• Microsoft Expression Encoder

Bu örneklerde en iyi sonucu http://www.codeproject.com/Articles/285964/WPF-Webcam-Control sitesindeki örnek üzerindeki denemelere aldım. Bu yaklaşımda Microsoft Expression Encoder’a ait API’ler çağrılmakta ve bu amaçla hedef bilgisayarda Microsoft Expression Encoder SP2  (21 Mb) kurulu olması gerekmektedir.

Daha sonra Windows 8 için bir webcam temin ettim ve kamera görüntüsü kaydeden bir Windows Store uygulaması geliştirmeye başladım. Sonuç olarak verilen zaman aralığında kamera görüntüsünü kaydeden ve bu görüntüyü kullanıcıya ait Pictures Library’ye zaman damgası şeklinde bir isimle kaydeden bir uygulama ortaya çıktı (Resim 1.). 

Geliştirme aşamasında CameraCaptureUI Sample’dan (http://code.msdn.microsoft.com/windowsapps/CameraCaptureUI-Sample-845a53ac/file/58120/9/CameraCaptureUI%20Sample.zip) yararlandım, fakat bu örnekteki API işime yaramadığı için Windows.Media.Capture  API’si kullandım.

Bu uygulama çalıştırıldıktan sonra başka bir uygulamaya geçildiğinde,  arkaplanda da çalışmaya devam etmektedir.

Resim 1. LifeLoggingCC uygulamasına ait bir görüntü.

Bir sonraki aşama Windows Phone 8 altında çalışacak bir uygulama geliştirmekti. Windows Phone SDK 8.0’yı indirdim. Fakat telefon emülatörünün çalışması için bilgisayarın donanımsal sanallaştırma olanağına sahip olması gerektiği ortaya çıktı. Kullandığım iş istasyonları bu özelliğe sahip olmadığından dolayı SDK’yı bir laptopa kurarak kullanmaya başladım. Dolayısıyla Visual Studio laptopda biraz yavaş kaldı.

Windows Phone 8 geliştirme altyapısı Windows Store uygulaması geliştirme altyapısından faklı olduğundan dolayı programın sıfırdan yazılması gerekmekteydi. Yine de Windows store uygulaması altında yazdığım CreatefileName() işlevi ile sürekli görüntü kaydetmeye başlama ile kaydetmeye son verme yaklaşımlarını (dispatcher.timer) yeni programa fazla değiştirmeden taşıyabildim. Burada BasicCamera Sample’dan (http://code.msdn.microsoft.com/wpapps/Basic-Camera-Sample-52dae359) yararlandım ve öncekinden çok farklı olan Microsoft.Devices.PhotoCamera API’si kullandım.

Resim 2. LifeLoggingCCPhone uygulamasına ait bir görüntü.

Visual Studio Phone Emulatörü bilgisayarın kamerasını kullanamadığı için örnekteki telefonun ekranındaki görüntü emülatör tarafından üretilen yapay bir görüntüdür. Fakat uygulama bu yapay görüntüyü klasöre kaydedebilmektedir. En iyi sonucu Windows Phone 8 telefonlar geldikten sonra almaya başlayacağım.

Program çalışırken bilgisayar uyku moduna geçtiğinde görüntü alınamamaktadır. Bu nedenle programın kullanılacağı tablette uyku modunun iptali gerekmektedir. Windows Phone API’leri uygulama arkaplana aktarıldığında fotoğraf çekilmesine izin vermediğinden dolayı uygulamanın sürekli ön planda çalışması gerekmektedir.

LifeLogging Screen Capture yazılımı

Projede bireylerin gün boyunca kullandıkları masaüstü, laptop ve tablet bilgisayarlarının ekran görüntülerinin kaydedilmesi amaçlanmaktadır. Projede ortak bir teknolojik zemin oluşturabilmek amacıyla kullanıcıya ait bütün bilgisayarların, laptopların ve tabletlerin Windows 8 işletim sistemi altında çalışması öngörülmüştür. Dolayısıyla geliştirilecek olan yazılımın da Windows 8 altında çalışması öngörülmektedir.

Windows 8 geliştirici forumlarını taradığımda Windows 8 altında güvenlik gerekçeleri nedeniyle her türlü ekran yakalama işleminin engellendiğinden bahsedildiğini gördüm. Gerçekten bu amaçla kullanılabilecek bir API bulunmamaktaydı. Forumlarda masaüstü uygulaması şeklinde yazılan ekran yakalama yazılımlarının da Başlat menüsüne geçildikten ve bir Windows Store uygulaması çalıştırıldıktan sonra görüntü almamaya başladıkları ifade edilmekteydi.

Bir kaç deneme sonunda uygulamayı Windows masaüstü programı biçiminde ve Microsoft Expression Encoder API’si kullanarak yazmaya karar verdim ve program çalıştı. Gerçekten de program masaüstünde çalıştırıldıktan sonra ekranı kaydetmeye başlıyor ve ardından başlat menüsüne geçildikten ve Windows Store uygulamaları çalıştırılmaya başlandıktan sonra da ekran görüntüsü kaydetmeye devam ediyor. Bu Microsoft’un farketmediği bir açık ise ve bu açığı gelecekte kapatmaya karar verirse bu yaklaşımın gelecekte kullanılması mümkün olmayacaktır.

Uygulama arkaplanda iken çalışmaya devam etmektedir. Fakat bilgisayar uyku moduna geçtiğinde program son çektiği resmi kaydetmeye başlamaktadır. Programın kullanılacağı bilgisayarda uyku modunun iptal edilmesi gerekmektedir.

Projede öğrenme deneyimlerine ait içerik kaydı yapılmaması, sadece hatırlatıcı ekran görüntülerinin kaydedilmesi öngörülmesine rağmen ekran görüntülerinin isteğe bağlı olarak video biçiminde kaydedilmesi olanağı da eklenmiştir.

Resim 3. LifeLoggingSC uygulamasına ait bir görüntü.

Sonraki aşamalar

Windows 8 Phone ile bir uygulamanın kendisine ait ekran görüntülerinin kaydedilmesine olanak sağlanmaktadır. Fakat bu olanağın uygulama arkaplanda çalışırken diğer uygulamalara ait ekran görüntüleri kaydedebileceğini sanmıyorum.

Yukarıda bahsedilen uygulamalara çekim aralığı, görüntü kalitesi ve dosya kaydetme klasörlerinin değiştirilebileceği bir “Ayarlar” özelliği eklenecektir. Diğer taraftan uygulamalara GPS vb. sensör verilerini yakalama ve görüntülerle birlikte bu sensör verilerini de kaydetme olanağı da eklenecektir.

Değişik bilgisayarlar ve telefonlarda elde edilen görüntülerin kullanılması/değerlendirilmesi amacıyla bir merkezde toplanması gerekmektedir. Bu amaçla manuel ya da bulut altyapısı kullanan değişik tasarımlara ait taslakları geliştirmeye başladım. Geliştirdiğim çözümlere izleyen yayınlarda yer vereceğim.

Yaşam Günlüğü

Yaşam Günlüğü

Günümüzde yaşam günlüğü teknolojilerinde hızlı bir gelişme var. Microsoft SenseCam aygıtının Vicon Revue adı altında satışı bu yıl sonunda sona erecek. Vicon firması bunun yerine Autographer isminde yeni nesil bir giyilebilir yaşam günlüğü aygıtı üretmeye başladı. Resim kalitesi 5MP ve cihaz üzerinde GPS dışında" ambient light", "accelerometer", "magnetometer", "passive infrared sensor" ve "temperature" olmak üzere 5 ayrı sensör ve Bluetooth bağlantısı özelliği bulunuyor. Resimler 136 derecelik bir açıklığa sahip. Aygıtın 8 GB belleği var. Ağırlığı ise 58 gram.



Kaynak: www.autographer.com


Bir kickstarter projesi olan Memoto ise Şubat 2013'de piyasaya çıkacak. İki gün süreyle 30 saniyede bir 5MP resim çekmesi öngörülüyor. Aygıt bir rozet büyüklüğünde ve GPS sensörü bulunuyor.




Kaynak: www.memoto.com

Yaşam günlüğü konusundaki çalışmamı Kasım ayında İnet-Tr'2012 konferansında sundum (Mutlu, 2012). Bu çalışmayla yaşam günlüğü alanına giriş yapmış oluyorum. Bu bildiride ayrıca AllMyListsMetro uygulamasının manuel bir yaşam günlüğü olarak nasıl kullanılabileceğini gösterdim. Bildirinin tamamına aşağıdaki bağlantıdan erişilebilir.

Bu konuda, yaşam deneyimlerini sürekli kaydeden ve kaydedilen bilgileri öğrenme deneyimlerini yönetmek amacıyla kullanma olanağı sağlayan AllMyLists LE isimli bir yazılım geliştirmeye başlıyorum. Bu yazılımla ilgili yapmayı düşündüğüm çalışmaları bir Bilimsel Araştırma Projesi (BAP) önerisi halinde Anadolu Üniversitesine sundum. Eğer BAP Önerisi kabul edilirse projenin araştırma, geliştirme ve uygulama süreçlerini bu blogda paylaşacağım. 

Kaynaklar

Autographer Sitesi, www.autographer.com

Memoto Projesi, www.memoto.com

M.E. Mutlu, “Yaşam Günlüğü (CARPE) Uygulamaları ve Yaşam Deneyimleri Kaydedicisi için Bir Bilgi Mimarisi Önerisi”, İnet-Tr'12 XVII. Türkiye'de İnternet Konferansı’nda sunulan bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, 7-9 Kasım 2012 (İnternette yayınlandı) http://inet-tr.org.tr/inetconf17/bildiri/7.pdf