Windows Phone "Tracker" Apps

Windows Phone “Tracker” Uygulamaları

Windows Phone 8 için geliştirmekte olduğum LifeLoggingCCPhone uygulamasını Windows Phone Store’a yüklemeden önce şu anda benzer ne gibi uygulamaların bulunduğunu görmek amacıyla www.windowsphone.com sitesindeki uygulamaları taradım.

Windows Phone 8 ortamı için geliştirilmiş olan ve "Lifelogging" anahtar kelimesi içeren her hangi bir uygulama bulamadım. Buna en yakın terim olan "Tracker" ile tarama yaptığımda ise çok sayıda uygulamayla karşılaştım. 24 Haziran 2013 tarihindeki taramada toplam 699 uygulamadan oluşan bir liste elde ettim. Bu listede hem Windows 7 ve alt sürümleri hem de Windows 8 uygulamaları olduğundan dolayı aynı uygulamanın birden çok sürümü de bulunabilmektedir. Uygulamaların listesi ve ilk aşamada oluşturduğum sınıflandırmaya https://meminmutlu.wordpress.com/personalis/windows-phone-tracker-apps/ adresinden erişilebilir.

İlk aşamada oluşturabildiğim uygulama grubu sayısı 56. Fakat daha detaylı bir çalışmayla bu sayı hiyerarşik olarak düzenlendiğinde daha da artacaktır. Örneğin “Spor” grubu spor dallarına göre alt gruplara ayrıştırılabilir.

Spor	Yakıt	Proje Yönetimi
Fitness	Etkinlik	Adres
Sağlık	Arkadaş/Sosyal	Avlanma
Diyet	Yolculuk/Seyahat	Son kullanım tarihi
Finans	Dua/Meditasyon	Bahçe
Kadın Sağlığı	Otomobil	Faaliyetler
Bebek	Zaman/Kronometre	İnternet Kullanımı
GPS	Skor Kartı	Taşınma
Telefon	Araçlar	Günlük
Lig/Takım	Pet Bakım	Rutinler
Oyun	Eğitim	Bağlantılar
Doğa/Olayları	Duygu Durum	Navigasyon
Bira/Viski	Sayaç	SMS
Ulaşım	Varlıklar	Veri Toplama
Kargo	Sorun	Gözlem
Media	Fırsatlar	Tanımlamayanlar
Alışveriş	Haberler
Uydu/Uzay İstasyonu	Tarih/Randevu/ajanda
Uçuş	Ekip Çalışması
İş-Görev-Çalışma	Geliştirme

Uygulama listesindeki uygulamaların her ne kadar adında ya da açıklamalarında “Tracker” sözcüğü geçse de aralarında kişisel bir durumun izlenmediği uygulamalar da bulunmaktadır. İlk aşamada bu uygulamalar ayıklanmamıştır. Kişilerin akıllı telefonlarla neleri izlemeye değer bulduklarını genel olarak değerlendirdikten sonra ayıklama yapmak daha doğru olacaktır.

Örneğin, televizyon dizilerinin yayın tarih/saatlerini izlemek amacıyla kullanılan bir uygulama eğer izlenen bölüm hakkında bilgi kaydına olanak sağlıyorsa, o uygulama kişisel bir durumun (bir televizyon dizisinin bir bölümünün belirli bir tarih ve saatte izlendiği bilgisi) kaydedilmesi amacıyla kullanılabilmektedir.

Bir uygulama kişinin kendisine ait olmayan bir bilgiyi kaydetmek amacıyla kullanılmasına rağmen yine de dolaylı olarak kişisel bir durum kaydedilmiş olabilir. Örneğin bebek gelişimini izleme uygulamalarında anne kendisine ait hiçbir bilgi kaydetmese bile girilen tarih ve saatlerde bebeğiyle ilgilendiğine dair bir durum bilgisini kaydetmiş olmaktadır.

İçerdiği uygulama sayısı açısından öne çıkan türler şunlardır:  Spor (47), Fitness (16), Sağlık (31), Diyet (50), Finans (83), Kadın Sağlığı (13), Bebek (14), GPS (35), Telefon (20), Lig/Takım (19), Oyun (55), Ulaşım (24), Kargo (13), Medya (15), Alışveriş (16), Uçuş (18), Yakıt (20), İş-Görev-Çalışma (9), Etkinlik (12), Arkadaş/Sosyal (13), Yolculuk/Seyahat (23), Zaman/Kronometre (34), Skor Kartı (17), Araçlar (12), Varlıklar (9), Haberler (9).

En fazla uygulamanın “Finans” grubunda olduğu görülmektedir. Bu alanda harcama, borç alma-verme, nakit akışı, bütçe denetimi, fatura takibi, para cüzdanı izleme, hesap-bahşiş paylaştırma gibi uygulamalar bulunmaktadır. Finansal faaliyetlerin çoğu rutin işlemler olsa da hayatımızdaki önemli pek çok olayın mutlaka finansal bir boyutu vardır. Eğer sürekli olarak kullanılırlarsa bu uygulamalarla kişi kendisine ait daha sonra hatırlayabileceği çok sayıda “yaşam günlüğü” bilgisini kaydetmiş olur.   

Uygulama sayısının fazla olduğu diğer bir grup ise “Oyun” uygulamalarıdır. Bu yanıltıcı bir durumdur. “Tracker” sözcüğü her türlü oyun içinde geçebilecek bir sözcük olduğundan dolayı bu uygulamaların çoğu kişisel izleme özelliği olmayan sıradan bilgisayar oyunlardır. Yine de bu grup içerisinde bireylerin sahip oldukları oyunları ve performanslarını izlemeleri amacıyla geliştirilmiş izleme uygulamaları da bulunmaktadır. Bilgisayar oyunlarının gençlerin zamanlarının önemli bir bölümünü kapsadığı düşünülürse, bu kayıtlar “yaşam günlüğü” açısından önem kazanmaktadır.

Üçüncü grup “Diyet” uygulamalarından oluşmaktadır. Bu uygulamalarla bireyler ağırlıklarını kaydederek izleyebilirler, kalori hesabı yapabilirler. Bazı uygulamalarda yiyecek ve içecek bilgileri de kaydedilebilmektedir. Bu uygulamalar sürekli kullanıldığında (eğer yemekte bulunan diğer kişilere ait bilgi de kaydedilmişse) önemli bir “yaşam günlüğü” kaynağı olabilir.

Dördüncü grup “Spor” uygulamalarından oluşmaktadır. Bu grupta yürüyüş vb. doğa sporlarının GPS ile izlenmesi, hemen her spor türü için kişisel ve ekip gelişiminin izlenmesi gibi uygulamalar bulunmaktadır. Bu uygulamalar yardımıyla haftanın doğa sporları yapılan birkaç saatinin gerçek zamanlı kaydı tutulabilir.

En fazla uygulamanın olduğu beşinci grup ise GPS uygulamalarını barındırmaktadır. Bu uygulamalar genel amaçlı olarak bireylerin konumlarını belirlemekte, kaydetmekte ve harita üzerinde göstermektedir. Bu gruptan seçilebilecek uygun bir uygulama ile tüm zamana ait gerçek zamanlı konum bilgisinin kaydı tutulabilir.

Altıncı uygulama grubunda zaman takibi ve kronometre gibi uygulamalar yer almaktadır. Özellikle “freelance” ya da saat hesabı çalışanların projelere harcadıkları zamanları belirlemeleri için yararlıdırlar. Özellikle serbest çalışanların ne zaman ne yaptıklarına dair ayrıntılı bir kayıt havuzu oluşturulabilir.

Yedinci grup ise “Sağlık” uygulamaları grubudur. Bu uygulamalarla kişiler sağlık durumlarını kaydederek izleyebilirler. Bunların arasında sigara kullanımını izleme, ilaç takibi gibi uygulamalar da bulunmaktadır. Bu uygulama grubu ile kişinin zaman ekseninde yer alan önemli bir olay-durum bilgi kümesinin kaydı gerçekleşir.

Bir başka uygulama grubu ise “Ulaşım” grubudur. Çeşitli şehirler için geliştirilmiş otobüs, metro, feribot vb. toplu ulaşım araçlarının harekat saatlerine erişilebilmektedir. Eğer ulaşım aracını kullanma bilgisi de kaydediliyorsa bu bilgi bir yaşam günlüğü bilgisi olarak kişinin zaman eksenine yerleştirilebilir.

İzleyen grup “Yolculuk/Seyahat” uygulamaları grubudur. Bu uygulamalarla seyahatlar planlanabilir, GPS ile izlenebilir, iş ve özel seyahat harcamaları izlenebilir. Tarih, saat, olay ve konum bilgisinin kaydı ile önemli bir yaşam günlüğü verisi elde edilir.

“Yakıt” uygulamaları otomobillerinde harcadıkları yakıtı izlemek isteyen kişilere yöneliktir. Daha çok finansal amaçlarla kullanılmasına rağmen üstteki “Yolculuk/Seyahat” grubu için söylenenler bu grup için de geçerlidir.

“Telefon” uygulamaları ağırlıklı olarak arayan telefonun konumunu belirlemeyi amaçlamakla birlikte kullanılan telefon operatörünün bu hizmeti vermesi gerekmektedir. Eğer saptanan bilgi kaydedilebiliyorsa yaşam günlüğü açısından destekleyici bilgi olarak kullanılabilir.

İlginç bir grup ise “Lig/Takım” uygulamaları grubudur. Kişilerin ilgilendikleri spor karşılaşması liglerini ve spor takımlarını izlemeleri için geliştirilmiştir. Alaska köpek yarışlarından basketbol takımlarına kadar çeşitlilik göstermektedir. Çoğu yetişkin spor karşılaşmalarını izlemek için önemli zaman harcar. Bu zaman bilgisinin kaydedilmesi yaşam günlüğü açısından önemli veri sağlar.

“Uçuş” uygulamaları havayolu tarifeleri ve uçuş bilgilerini izlemek amacıyla kullanılabilir. Uygulamaların çoğunda uçuş numarası ve tarih girilerek kalkış ve varış konumu ve saatlerine erişilebilmektedir. Gerçekleştirilen uçuşa ait bilgi kaydedildiğinde destekleyici bir yaşam günlüğü verisi elde edilir.

“Skor Kartı” uygulamaları kişilerin amatör spor etkinliklerinin puanlarını kaydetmelerini ve izlemelerini sağlar. Bilardodan golfe kadar her türlü karşılaşmada kullanılabilecek uygulamalar bulunmaktadır. Bu bilgi kaydedildiğinde kişinin boş zamanlarını değerlendirmesiyle ilgili yaşam günlüğü verileri elde edilir.

“Fitness” uygulamaları kişilerin fitness programlarını oluşturmaları ve izlemelerine olanak sağlar. Haftada üç gün ve günde iki saat olan standart bir fitness programı ile haftada yaşanan 6 saate ait verinin kaydedilmesi sağlanabilir.

Bir diğer grup ise “Alışveriş” uygulamalarıdır. Bu uygulamaların çoğu alışveriş sitelerindeki bir ürünün fiyatını takip etmeyi sağlar. Genellikle bir firmanın “istemci” uygulamalarıdır. Finans ve varlıklar gibi gruplardaki uygulamalardan elde edilen bilgileri desteklemek amacıyla kullanılabilir.

“Medya” uygulamaları kişilerin kitap, film, dizi film gibi etkinlikleri izlemeye alması ve durum, tarih, saat ve yorum bilgilerini kaydetmelerini sağlar. Kişilerin medya ortamlarında geçirdikleri süre günde en az birkaç saat olabilmekte ve böylece önemli bir yaşam günlüğü verisi üretilmektedir.

“Bebek” uygulamaları hamilelik takibi,  yenidoğan bebeklerin günlük olarak izlenmesi çocuk gelişimini izleme gibi uygulamaları içerir. Annenin hayatının önemli bir dönemine ait detaylı bir yaşam günlüğü verisi sağlar.

“Kadın Sağlığı” uygulamaları özellikle kadınların adet dönemlerini takip etmeleri için kullanılır. Kadınların yaşam günlüğü zaman ekseninde bulunması gereken bir veri kümesidir.

"Arkadaş/Sosyal” uygulamalarıyla bir sosyal ağ üzerinden kayıtlı arkadaşların gerçek zamanlı olarak bulundukları yer izlenebilir. Etkileşimlere ait yaşam günlüğü verisini türetmek amacıyla kullanılabilir.

“Kargo” uygulamalarında kargo şirketlerinin sağladıkları izleme numaralarıyla bireyler kargolarının durumlarını izlemeye alabilirler. Finans, alışveriş ve varlıklar uygulamalarını destekleyici veriler elde edilebilir.

“Etkinlik” uygulamaları ile kişiler günlük etkinliklerini planlayabilirler ve gelişmeleri kaydederek izleyebilirler. “İş-Görev-Çalışma” uygulamaları ile kişiler çalışma hayatına yönelik iş, görev ve faaliyetleri planlayabilir, kaydedebilir ve izleyebilirler. Bu uygulamalar ile kişiler kendi 9-5 zaman dilimlerine yönelik yaşam günlüğü verisini kaydedebilirler.

“Varlıklar” grubundaki uygulamalar ile sahip olunan maddi varlıklar kaydedilebilir ve izlenebilir. Diğer gruplarla desteklendiğinde zaman eksenindeki pek çok kilometre taşı belirlenebilir.

“Haberler” grubundaki uygulamalar ise kişinin abone olduğu haber kaynaklarından gelen haberleri izleyebilmelerine olanak sağlar. Eğer bireyin okuduğu-seyrettiği haberlere ait içerik kaydedilebilirse kişinin zaman eksenine paralel olarak bir dış dünya bilgisi ekseni de oluşturulabilir.

“Araçlar” grubu ise çok sayıda işlevi barındıran araç setlerini içerir. Bu setlerde bir ya da birkaç izleme işlevi de bulunabilmektedir. Bu uygulama grubu, tüm izleme işlevlerini içeren olası bir süper izleme setinin tasarımına yönelik ilham vermektedir.

Sınıflandırma listesinde az sayıda uygulamanın yer aldığı ama “yaşam günlüğü” açısından önemli gruplar da bulunmaktadır. Bunlar arasında “Duygu Durum” bilgisinin kaydedildiği uygulamalar, “Dua/Meditasyon” etkinliklerini yönetmek için kullanılan uygulamalar, “Proje Yönetimi”, “Avlanma”, “Bahçe Bakımı” uygulamaları, Kuaför vb. İzlemek için kullanılan “Faaliyetler”, “Taşınma” etkinliklerini izleme, “Günlük” uygulamaları, “Pet Bakımı”, sık tekrar edilen faaliyetleri yönetmeyi sağlayan “Rutinler”, “Doğa Olayları”, “Sorun” izleme, “Tarih/Randevu/Ajanda” ve “Ekip Çalışması” uygulamaları bulunmaktadır.

Bu çalışmada grupların genel değerlendirmesine yer verildi. Eğer gruplardaki uygulamalar kendi başlarına ele alınarak “yaşam günlüğü” bağlamı açısından değerlendirilirse ele alınması gereken bir dizi özellik bulunmaktadır.

İlk göze çarpan özellik “izlenen” bilginin kaydedilip kaydedilmediğidir. Bu özellik uygulamanın “Life Logging” uygulaması olarak kullanılıp kullanılmayacağını belirlemektedir.

İkinci özellik izlenen bilginin akıllı telefon tarafından kendiliğinden mi, yoksa kullanıcı tarafından elle (manuel)  olarak mı kaydedildiğidir. Bazı durumlarda kayıt süreci hem otomatik hem de manuel kayıt içerebilir. Ya da bilginin bir bölümünün kendiliğinden (örneğin konum, tarih ve saat bilgisi gibi), bir bölümünün ise kullanıcı yorumu şeklinde manuel olarak girilmesi gerekebilir.

Üçüncü özellik kaydedilen bilginin akıllı telefon tarafından işlenerek özetlenmesi-raporlanmasıdır. Bazı uygulamalarda bilgi bir algoritma ile izlenerek kullanıcının yönlendirilmesi, uyarılması ya da bilgilendirilmesi sağlanmaktadır. Örneğin diyet ve spor uygulamalarının çoğu bu şekildedir.

Bunların dışında uygulamanın hatırlatıcı bir özelliğe sahip olup-olmaması, uygulamanın arka planda gerçek zamanlı olarak çalışıp çalışmadığı, bilgileri telefonda mı yoksa bulut ortamında mı tuttuğu, sosyal ağ oluşturup oluşturmadığı gibi değişik teknik özellikler de ele alınabilir.

Şu anda Windows 8 ortamında çalışan AllMyListsMetro ve LifeLoggingLE uygulamalarıyla genel amaçlı bir yaşam günlüğü deneyimi gerçekleştirmek mümkündür. 2011 yılında Windows Phone SDK 7.1 ortamında deneysel olarak geliştirdiğim AllMyListsPhone uygulamasını dışarıda tutarsak henüz akıllı telefon ortamında çalışan ve kendi başına çalışan bir yaşam günlüğü uygulaması geliştirmiş değilim. LifeLoggingCCPhone uygulaması Windows Phone üzerinde 30 saniyede bir kamera görüntüsü alabilmesine rağmen elde edilen görüntüler Windows 8 Masaüstü ortamında LifeLoggingLE ile değerlendirilebilmektedir.

Gelecekte Windows Phone ortamındaki “Tracker” uygulamaları ayrıntılı olarak ele alınarak aralarında seçilecek kullanışlı uygulamalarla, kapsamlı bir “yaşam günlüğü” uygulama seti elde edilebilir. Böyle bir deneyim sonucunda Windows Phone ortamında çalışan ve bütün “yaşam günlüğü” işlevlerini barındıran bir süper uygulama tasarlanarak geliştirilebilir.