Açıköğretim Fakültesi Araştırma Şenliği (Kasım 2019)
8 Kasım 2019 tarihinde “Araştırma Şenliği” adıyla üçüncüsü düzenlenen Açıköğretim Araştırma Şenliğine 21 Aralık 2018 tarihinde tescillenmiş olan "Kullanıcının Üzerinde Çalıştığı Ekran Görüntülerine Anahtar Sözcükler Yardımıyla Erişebilmeyi Sağlayan Bir Yöntem" isimli "İncelemesiz Patent" bilgilerini içeren posterle katıldım.
"Kullanıcının üzerinde çalıştığı ekran görüntülerine anahtar sözcükler yardımıyla erişebilmeyi sağlayan bir yöntem" Başlıklı Buluşumuza ait İncelemesiz Patent Tescili Gerçekleşti
Üzerinde çalıştığımız zamansal masaüstü arama motoru konusuna ait 18 Şubat 2016 tarihinde Anadolu Üniversitesi adına yaptığımız bir patent başvurusu 21 Aralık 2018 tarihinde tescil edildi. Üniversitemizin Teknoloji Transfer Ofisi olan ARİNKOM çalışanlarına bu konuda verdikleri destekten dolayı teşekkür ederim.
Patentimiz bu aşamada İncelemesiz Patent olarak tescil edilmiştir. Patentin incelemeli olarak tescil edilmesi için başvuru işlemleri başlatılacaktır.
Patent Bilgileri:
Patent Numarası
TR 2016 17663 B
Patent Türü
İNCELEMESİZ PATENT
Başvuru Numarası
a 2016/17663
Başvuru Tarihi
2016/12/02
Başvuru Yayın Tarihi
2017/05/22
Başvuru Yayın No.
TR 2016 17663 A2
Patent Belgesinin Veriliş Tarihi
2018/12/21
Buluşun tasnif sınıfları
G06F 17/30
G06F 3/048
G06Q 10/00
Rüçhan Bilgileri
2016/02/18 TR TR2016/02256
Vekil
CENK SEVİNÇ (GRUP OFİS MARKA PATENT A.Ş.)
ATATÜRK BULVARI NO:211/11 KAVAKLIDERE/ANKARA
Patent Sahibi
ANADOLU ÜNİVERSİTESİ
Anadolu Üniversitesi Yunus Emre Kampüsü 26470 Tepebaşı Eskişehir TÜRKİYE
Buluşu Yapan
MEHMET EMİN MUTLU
Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yunusemre Kampüsü 26470 Tepebaşı Eskişehir TÜRKİYE
Buluş Başlığı
Kullanıcının üzerinde çalıştığı ekran görüntüsülerine anahtar sözcükler yardımıyla erişebilmeyi sağlayan bir yöntem.
Özet
Bu buluş, bireylerin bilgisayarlarında bulunan geçmiş ekran
görüntülerine anahtar sözcükler yardımıyla erişimi sağlayan bir yöntem
ile ilgilidir. Bu yöntem kullanıcıya bir konuyla ilgili hangi zamanda
hangi yoğunlukta çalıştığını görmek ve o zamanı hatırlatmayı
sağlamaktadır. Ayrıca bireyin birden fazla bilgisayarında bulut depolama
birimini kullanmasından dolayı, eş zamanlı indeksleme ve arama
yapılmasını sağlamaktadır.
Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı - Bölüm 13
SONUÇ VE GELECEĞE YÖNELİK ARAŞTIRMA ÖNERİLERİ
Bu çalışmada öğrenme süreçlerinde kullanılabilen ve kullanılabilecek not alma teknolojilerine ait bir
çerçeve tasarımı gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla önce alanyazın taramasıyla öğrenmede not alma
davranışları konusundaki bilimsel bulgular gözden geçirilmiştir. Ardından kişisel bilgi çalışması
ortamlarındaki deneyimlerin yönetiminde uygulanan yaşam günlüğüne dayalı yaklaşımdan yararlanarak
not alma cihazlarını, not alma medyalarını, not alma araçlarının birlikte ve bütünleşik kullanımlarını,
yaşam günlüğüne dayalı not alma araçlarını ve not alma arayüzlerini içeren kavramsal bir tasarım
sonucunda not alma yaşam döngüsü mimarisi önerilmiştir. Bulgular bölümünde not alma yaşam
döngüsünün aşamaları öğrenme süreçlerinde öğrenenlerin üstlendikleri farklı roller için kullanıcı
öyküleri biçiminde ayrı ayrı incelenmiştir.
İncelenen kullanıcı öyküleri arasında canlı ders esnasında not alma, sanal ders esnasında not alma,
araştırma yaparken not alma, laboratuvarda not alma, ders çalışırken not alma, yolda yürürken not
alma, beyin fırtınası yaparken not alma, okuma/dinleme/izleme anında not alma ve görüşme esnasında
not alma rolleri bulunmaktadır. Bu incelemeler sonucunda not alma yaşam döngüsünün yakalama
aşamasının bir dizi cihaz ve bir dizi not medyası kullanılarak nasıl gerçekleştirilebileceğine dair bulgular
elde edilmiştir. İncelemede ele alınan cihazlar arasında masaüstü bilgisayar, dizüstü bilgisayar, tablet
bilgisayar, akıllı telefon, yaşam günlüğü kamerası, akıllı saat, akıllı bileklik, akıllı gözlük, sanal gerçeklik
ve karma gerçeklik gözlüğü, giyilebilir ses kayıt cihazı, akıllı hoparlör ve akıllı kalem yer almaktadır. Bu
cihazlar sesli not alma, yazılı not alma, videolu not alma, ekran videolu not alma, görüntülü not alma,
ekran görüntülü not alma ve konum notu alma biçimindeki not medyaları açısından
değerlendirilmişlerdir. Kullanıcı öykülerinin not yakalama aşaması için birbirinden ayrıştığı, fakat
açıklama ekleme, gözden geçirme ve sonlandırma aşamalarının tüm roller için aynı kaldığı görülmüştür.
Böylece, öğrenenler için öğrenme süreçlerinde uygulayabilecekleri geniş bir kullanıcı deneyimi
perspektifine sahip bir not alma yaşam döngüsü mimarisinin elde edildiği görülmüştür.
Elde edilen bulgular biçimsel, yarı biçimsel ve biçimsel olmayan öğrenme türleri için aşağıdaki gibi
değerlendirilebilir:
Bir öğretici eşliğinde sanal ya da ya da fiziksel sınıf ortamında yüz yüze gerçekleşen biçimsel ya da yarı
biçimsel öğrenme süreçlerindeki not alma davranışının geçmişinde öğrenenin öğrenme içeriğine ait bir
kopya edinme gereksinimi yatmaktadır. Bu haliyle not alma, içeriğin sürekli kopyalanarak öğrenildiği ilk
ve orta çağlardaki eğitim süreçlerinden kalan bir davranıştır. Dersin içeriğinin bir kopyasının öğrenenin
elinde olması durumunda dahi, öğrenen ders sunumu esnasında öğretmenin nereyi önemsediğine
ilişkin enformasyon yakalamaya gayret eder. Dikkati uzun süre vererek izlemenin yorucu olduğu
yüksek matematik türü derslerde ise öğrenen dersi daha sonra kendi başına yüksek düzeyde
odaklanarak çalışmaya ihtiyaç duyduğu için bire bir not almak zorunda hisseder.
Öğrenen için öğrenme içeriğinin sadece ham hali değil, bu içerik üzerinde öğreticinin ve öğrenenin
etkileşimini de içeren öğrenme deneyimi önemlidir. Eğer öğrenen öğrenme deneyimlerini bir yaşam
günlüğü sistemi kullanarak yakalayabilirse, dersin içeriğini ve öğrenme deneyimini yeniden
anımsamaya yönelik kaygılarını gidermiş olacaktır. Ders esnasında not almaya çalışmaktansa derse
bütünüyle odaklanarak anlamayı tercih edecektir.
Öğrenenin öğrenme deneyimini bir yaşam günlüğü ile yakaladığı durumda, eğer deneyim anında not
almamışsa, fazla süre geçmeden deneyime geri dönüp açıklama eklemesi ya da deneyimi
yorumlamasıyla, hem deneyimi yeniden anımsamış olur hem de daha sonra bu deneyimi gözden
geçirmek gerektiğinde deneyime kolay erişmeyi sağlayacak etiketleri eklemiş olur.
Öğrenen öğrenme deneyimine geri döndüğünde bu deneyimi yeniden yaşayarak gözden geçirebilir,
canlı ders esnasında gözünden kaçan ayrıntıları ve ilişkileri yakalayabilir, deneyim üzerinde düşünüm
gerçekleştirebilir.
Örneğin, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim sistemi gibi biçimsel uzaktan eğitim uygulamalarında, bir
öğretici eşliğinde olmadan yürütülen öğrenme etkinlikleri baskın durumdadır. Bu örnekte, öğrenenler
kitap, video ve çok çeşitli e-öğrenme malzemeleri ile içerik zengin bir öğrenme sürecine tabidirler.
Hatta saatlerini yakalayabilirlerse ülke çapındaki illerde ve bazı ilçelerde fiziksel sınıflarda ya da
internette elektronik seminerler biçiminde yüz yüze canlı derslere de katılabilmektedirler.
Katılamadıkları durumda da internet ortamındaki seminerlerin kayıtlarına erişebilmektedirler. Bu
durumda bir açıköğretim öğrencisinin geleneksel anlamda bir öğreticinin sunumundan not almasına
gerek yoktur. Bu öğrenciler doğrudan öğrenme malzemeleri üzerinde odaklanarak ders çalışırlar ve bu
çalışma esnasında yoğun not alırlar. Not alma davranışları tuttukları notlara daha sonra geri dönüp
bakma gereksinimiyle değil, daha çok kodlamaya ve düşünüme yönelik olarak gerçekleşir.
Bir öğretici eşliğinde gerçekleşmeyen diğer biçimsel olmayan öğrenme deneyimlerinde farklı dinamikler
etkili olmaktadır. Bu tür öğrenme biçimleri örtük/sözsüz öğrenme, bütünleştirici öğrenme,
tesadüfi/tepkisel öğrenme ve öz yönlendirmeli öğrenmedir (Mutlu, 2014b).
Öz-yönlendirmeli öğrenme öğrenenin önceden planladığı ve farkında olarak yaşadığı öğrenme
deneyimleri olduğu için yukarıdaki açıköğretim örneğindeki not alma davranışı bu durum için de
geçerlidir.
Fakat diğer biçimsel olmayan öğrenme türlerinde öğrenen bir öğrenme deneyimi yaşadığının farkında
değildir ve/veya öğrenme deneyimini önceden planlamamıştır. Bu durumda ya deneyim esnasında not
alma gereksiniminin farkında olmaz ya da geç farkedebilir. Bu sorunu aşmak için yaşam günlüğü
sisteminin sürekli açık olması gerekir. Eğer öğrenen biçimsel olmayan bu öğrenme deneyimlerini
bilgisayar başında yaşıyorsa, bilgisayarda kurulu olan yaşam günlüğü sistemi bu deneyimleri eksiksiz
olarak yakalayabilir. Eğer bu deneyimler sosyal ortamda ya da kamusal alanda yaşanıyorsa yaşam
günlüğünün sürekli kayıtta olması uygun görülmeyebilir. Bu durumda birey bir öğrenme deneyimi
yaşadığını farkettiği durumda (tesadüfi/tepkisel öğrenme türü) yazılı notlar ve çevresinden izin alarak
deneyime ait sesli ya da videolu notlar alabilir.
Örtük/sessiz öğrenme ve bütünleştirici öğrenme deneyimlerinde öğrenme deneyimi yaşandığı anda
farkedilmediği için olası bütün anlar yaşam günlüğü ile yakalanmadığı sürece geri dönüp deneyime
yeniden erişme olanağı bulunmaz. Günümüzde henüz toplumsal yapı bireylerin bu şeklide sürekli
kayıtta olmalarına sıcak bakmamaktadır. Fakat akıllı gözlük ve akıllı lens teknolojilerinin gelişmesiyle
sürekli kayıt yapan yaşam günlüklerinin gelecekte yaygın kitlelerce kanıksanması beklenmelidir.
Bu çalışmada tasarlanan kavramsal yapı ve önerilen mimari öğrenenlerin öğrenme süreçlerindeki not
alma davranışlarına ait bir çerçeve sunmaktadır. Bu tasarımın gerçeğe dönüşmesi amacıyla bir
geliştirme sürecinin gerçekleştirilmesi ve yaşam günlüğü teknolojilerine dayalı bir not alma sisteminin
bir ürüne dönüştürülmesi gerekmektedir. Böyle bir sistem, çok sayıda cihazda çeşitli algılayıcılardan
pasif ve aktif günlük verisi yakalayabilen, bu verileri ve/veya cihazlardaki gömülü yakalayıcılar
tarafından yakalanan verileri bireyin not tabanındaki kişisel zaman çizgisine yerleştiren, not tabanında
arama, erişme, görüntüleme, canlandırma ve düzenleme yapabilen bir dizi yazılımın geliştirilmesini ve
güncel tutulmasını gerektirmektedir. Böyle bir sistemin geliştirilmesi, farklı öğrenme türlerinde öğrenim
gören / öğrenme gerçekleştiren öğrenenler üzerinde uygulanarak denenmesi ve not alma
davranışlarıyla ilgili bilimsel sonuçların elde edilmesi amacıyla bir araştırma projesinin gerçekleştirilmesi
gerekmektedir.
KAYNAKÇA
Abowd, G., da Graça Pimentel, M., Kerimbaev, B., Ishiguro, Y., & Guzdial, M. (1999, December).
Anchoring discussions in lecture: An approach to collaboratively extending classroom digital media. In
Proceedings of the 1999 conference on Computer support for collaborative learning (p. 1).
International Society of the Learning Sciences.
Anvil, (2017). Anvil – The video annotation research tool. Retrieved November, 21, 2017, from
http://www.anvil-software.org/index.html
Boch, F. & Piolat, A. (2005). Note Taking and Learning: A Summary of Research. WAC Journal 16
(2005):101-13.
Bonner, J. M., & Holliday, W. G. (2006). How college science students engage in note‐taking
strategies. Journal of research in science teaching, 43(8), 786-818.
Charness, N., Best, R., & Souders, D. (2012). Memory function and supportive
technology. Gerontechnology: international journal on the fundamental aspects of technology to serve
the ageing society, 11(1).
Chiu, P., Kapuskar, A., Reitmeier, S., & Wilcox, L. (1999). NoteLook: Taking notes in meetings with
digital video and ink. In Proceedings of the seventh ACM international conference on Multimedia (Part
1) (pp. 149-158). ACM.
Crawford, C.C. (1925a). The correlation between college lecture notes and quiz papers. Journal of
Educational Research, 12, 282–291.
Crawford, C.C. (1925b). Some experimental studies of the results of college note-taking. Journal of
Educational Research, 12, 379–386.
Daly, J. (2017). Evernote, OneNote, and Beyond: The 14 Best Note-Taking Apps, Retrieved
November, 21, 2017, from https://zapier.com/blog/best-note-taking-apps/
Duffy, J. (2017). The Best Note-Taking Apps of 2017, Retrieved November, 21, 2017, from
https://www.pcmag.com/roundup/347537/the-best-note-taking-and-syncing-apps
DuVall, J.(2014). How to Better Remember and Make Use of What You Read, Retrieved November,
21, 2017, from https://zapier.com/blog/best-book-note-taking-system/
Ellis, J.A. Memory for future intentions: investigating pulses and steps. In M. M. Gruneberg, P. E.
Morris & R. N. Sykes (Eds), Practical Aspects of Memory: Current Research and Issues. Chichester,
NY, USA, John Wiley, 1998, 371-376.
Fiorella, L., & Mayer, R. E. (2017). Spontaneous spatial strategy use in learning from scientific
text. Contemporary Educational Psychology, 49, 66-79.
Fouse, A., Weibel, N., Hutchins, E., & Hollan, J. D. (2011). ChronoViz: a system for supporting
navigation of time-coded data. In CHI'11 Extended Abstracts on Human Factors in Computing Systems
(pp. 299-304). ACM.
Gregory, A. (2010). 30 Screen Capture Tools for Sharing Your View, Retrieved November, 21, 2017,
from https://www.sitepoint.com/30-screen-capture-tools/
Hasegawa, S., & Dai, J. (2015). A Ubiquitous Lecture Archive Learning Platform with Note-Centered
Approach. In International Conference on Human Interface and the Management of Information (pp.
294-303). Springer,
Cham.
Holland, B. (2016). Take Note: How to Curate Learning Digitally, Edutopia, Retrieved November, 21,
2017, from https://www.edutopia.org/blog/take-note-curate-learning-digitally-beth-holland)
Jalil, A., Beer, M. & Crowther, P., (2015). Pedagogical Requirements for Mobile Learning: A Review on
MOBIlearn Task Model. Journal of Interactive Media in Education. 2015(1), p.Art. 12
Kayabaş, İ. ve Mutlu, M.E. (2015). Yaşam Günlüğü Sisteminin Videolu Notları Yakalama ve Düzenleme
Amacıyla Kullanımı. INT-E 2015 International Conference on New Horizons in Education, June, 10-12,
Barcelona, Spain.
Kobayashi, K. (2006) Combined Effects of Note‐Taking/‐Reviewing on Learning and the
Enhancement through Interventions: A meta‐analytic review, Educational Psychology, 26:3, 459-477
Kiewra, A.K. (1989). A Review of Note-Taking: The Encoding-Storage Paradigm and Beyond,
Educational Psychology Review, Vol. 1, No. 2, 1989
Kip Kayabaş, B. ve Mutlu, M.E. (2015). Sesli Yaşam Günlüğü ile Öğrenme Deneyimleri Yönetimi. INT-E
2015 International Conference on New Horizons in Education, June, 10-12, Barcelona, Spain.
Lin, M., Lutters, W. G., & Kim, T. S. (2004). Understanding the micronote lifecycle: improving mobile
support for informal note taking. In Proceedings of the SIGCHI conference on Human factors in
computing systems (pp. 687-694). ACM.
Marshall, C. C. (1997). Annotation: from paper books to the digital library. In Proceedings of the
second ACM international conference on Digital libraries (pp. 131-140). ACM.
Morton, A. (2013), The value of “good” user stories, Retrieved November, 21, 2017, from
https://developer.att.com/blog/the-value-of-good-user-stories
Mueller, P., and D. Oppenheimer. (2014). The pen is mightier than the keyboard: advantages of
longhand over laptop note-taking. Psychological Science, 25, 1159-1168.
Mutlu, M.E. (2014a). Kişisel Bilgi Yönetimi İçin Bütüncül Bir Yaklaşım – Kişisel Bilgi Çalışması
Ortamlarındaki Deneyimlerin Yönetimi, AB’14 – XVI. Akademik Bilişim Konferansı, Mersin Üniversitesi,
Mersin, 5-7 Şubat 2014 (İnternette yayınlandı), Retrieved November, 21, 2017, from
http://ab.org.tr/ab14/kitap/mutlu_ab14.pdf
Mutlu, M.E. (2014b). Çoklu Cihazlı Ve Çoklu Algılayıcılı Yaşam Günlüğü İle Öğrenme Deneyimlerinin
Yakalanması İçin Bir Çerçeve Önerisi. E-AJI (Asian Journal of Instruction), 2(1 (ÖZEL)).
Mutlu, M.E. (2015a). Öğrenme Deneyimlerinin Yakalanması İçin Çoklu Algılayıcılı Bir Yaşam Günlüğü
Sisteminin Geliştirilmesi. IETC 2015 – 15. Uluslararası Eğitim Teknolojisi Konferansı, 27-29 Mayıs 2015,
İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
Mutlu, M.E. (2015b). Yaşam Günlüğünün Aktif Kullanımı, 20.Türkiye’de İnternet Konferansı – İnetTr’15, İstanbul, 1-3 Aralık 2015, İstanbul Üniversitesi.
Nguyen, P. H., Xu, K., Walker, R., & Wong, B. W. (2014). SchemaLine: timeline visualization for
sensemaking. In Information Visualisation (IV), 2014 18th International Conference on (pp. 225-233).
IEEE.
Ortega, F. R., Abyarjoo, F., Barreto, A., Rishe, N., & Adjouadi, M. (2016). Interaction Design for 3D
User Interfaces: The World of Modern Input Devices for Research, Applications, and Game
Development. CRC Press.
Peri Mutlu, A. ve Mutlu, M.E. (2015). Yaşam Günlüğü Sistemi Kullanarak Çevrimiçi Ders Yakalama,
INT-E 2015 International Conference on New Horizons in Education Proceedings Book, volume 1, pp.
298-309 June, 10-12, Barcelona, Spain.
Rekimoto, J. (1999). Time-Machine Computing : A Time-centric Approach for the Information
Environment. CHI Letters, 1(1), 45–54.
Sonocent, (2017). Sonocent Audio Taking Software, Retrieved November, 21, 2017, from
https://www.sonocent.com
Stifelman, L. J. (1996). Augmenting real-world objects: A paper-based audio notebook. In Conference
companion on Human factors in computing systems (pp. 199-200). ACM.
Truong, K. N., & Abowd, G. D. (1999). StuPad: Integrating student notes with class lectures. In
CHI'99 extended abstracts on Human factors in computing systems (pp. 208-209). ACM.
Vavoula, G., & Sharples, M. (2009). Lifelong Learning Organisers: Requirements for tools for
supporting episodic and semantic learning. Educational Technology & Society, 12 (3), 82–97.
Videonotes, (2017). Videonotes - Video Annotation Software. Retrieved November, 21, 2017, from
http://www.videonot.es/
Wald, M., Wills, G., Millard, D., Gilbert, L., Khoja, S., Kajaba, J. and Li, Y. (2009). Synchronised
Annotation of Multimedia. 2009 Ninth IEEE International Conference on Advanced Learning
Technologies. 594-596.
Zimmerman, B.J., & Martinez-Pons, M. (1988). Construct validation of a strategy model of student
self-regulated learning. Journal of Educational Psychology, 80, 284–290.
[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E., Peri Mutlu, A., Kip Kayabaş, B. ve Kayabaş, İ. (2017). Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı, 3’üncü Uluslararası Eğitim, Uzaktan Eğitim ve Eğitim Teknolojileri Kongresi, ICDET 2017, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.
Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı - Bölüm 12
SINIF DIŞINDAKİ NOT ALMA ORTAMLARI
Diğer Ortamlarda Not Alma
“Sanal ders esnasında not alma” durumunda öğrenen bir bilgisayar başında eşzamanlı olarak bir derse
katılım gerçekleştirmektedir. Sanal sınıf uygulamalarıyla gerçekleştirilen bu derslere ait ekran videoları
genellikle dersin yayınlandığı sistemde kaydedilebilmekte ve öğrenenler daha sonra bu dersleri tekrar
izleyebilmektedirler. Yaşam günlüğüne dayalı not alma sistemine sahip olan bir öğrenen kuruma
bağımlı kalmamak için sanal ortamda canlı olarak yapılan bu derslere ait ekran videolarını kendi not
alma sistemiyle yakalayıp kişisel zaman çizgisine yerleştirmeyi tercih edecektir. Eğer öğrenenin sanal
derse katıldığı bilgisayar kaliteli ekran videosu yakalayabilecek kapasitede değilse ses kaydı ya da
ekran görüntüsü yakalama da tercih edilebilir.
“Araştırma yaparken not alma” durumunda eğer öğrenen tüm araştırmayı bilgisayar başında yapıyorsa
araştırmanın bütün aşamalarına ait ekran görüntülerini yakalamak, araştırmayı başından sonuna kadar
eksiksiz olarak tekrar tekrar canlandırabilmesine olanak sağlayacaktır. Öğrenen bu esnada eşzamanlı
olarak yazılı, sesli ya da videolu notlar alarak zaman çizgisine yerleştirebilir.
“Laboratuvarda not alma” durumunda öğrenenin laboratuvar aletleriyle çalışırken aynı anda ellerini
meşgul etmeden not alabilmesi önem kazanır. Bu durumda giyilebilir ses kayıt cihazı, akıllı saat, akıllı bileklik ve akıllı hoparlör ile ses kaydetme, akıllı gözlük ya da artırılmış gerçeklik gözlüğü ile ses,
görüntü ya da video kaydetme tercih edilebilir. Eğer kullanılan cihazlar sesle kontrol edilebiliyorsa, sesli
bir komutla not alma işlemi başlatılıp sona erdirilebilir.
“Ders çalışırken not alma” durumunda öğrenci örneğin kütüphanede çalışıyorsa sesli not alması ya da
gürültülü bir klavyeyi kullanması mümkün olmayabilir. Bu durumda akıllı kalem ve akıllı kâğıt
kullanarak sessizce not alabilir. Eğer tableti varsa dijital kalemle not alabilir ve çizim yapabilir.
“Yolda yürürken not alma” durumunda giyilebilir ses kayıt cihazı, akıllı saat, akıllı bileklik ve akıllı
telefon gibi mobil cihazlarla sesli notlar alabilir. Eğer yürüyüş kamusal alanda gerçekleşmiyorsa akıllı
gözlük ve karma gerçeklik gözlüklerini de sesli not almak amacıyla kullanabilir. Sahada gerçekleşen
öğrenme süreçlerinde bu yöntemlerin yanı sıra akıllı gözlük ya da karma gerçeklik gözlükleriyle video
da kaydetmek gerekebilir.
“Beyin fırtınası yaparken not alma” durumu eğer başkalarıyla birlikte gerçekleştiriliyorsa, kullanıcının
tüm oturumu videoya kaydetmesi gerekebilir. Eğer öğrenen bireysel olarak beyin fırtınası yapıyorsa bir
bilgisayar ya da tablet üzerinde zihin haritası çizimi yapabilir ve yapım sürecinin tüm aşamalarını ekran
videosu yakalayarak kayda alabilir. Eğer zihin haritası yazılımına sahip değilse bu işlemi akıllı kalem ve
akıllı kâğıt kullanarak kayda alabilir. Eğer bu olanakların hiçbirine sahip değilse normal kâğıt kalem
kullanarak gerçekleştirdiği zihin haritasını oluşturma sürecini videoya alarak zaman çizgisine
yerleştirebilir. Bireysel beyin fırtınası uzun yürüyüşlerde bir konuya odaklanıldığında da sıkça
gerçekleştirilir. Bu durumda “yolda yürürken not alma” tercihlerine yer verilebilir.
“Okuma/dinleme/izleme anında not alma” durumu eğer okuma, dinleme ve izleme bilgisayarda
gerçekleşiyorsa bilgisayardaki not alma yazılımlarıyla hem okunan, dinlenilen ve izlenilen içerik (ekran
görüntüsü yakalama, ses yakalama, ekran videosu yakalama araçlarıyla) hem de eşzamanlı olarak
yazılı, sesli ya da videolu not alma (yazılı not alma aracı, sesli not alma aracı ve videolu not alma aracı
kullanılarak) kolayca gerçekleştirilir. Eğer deneyim bilgisayar dışında gerçekleşiyorsa görüntü, ses ve
videonun akıllı telefon ya da tablet ile yakalanması ve aynı anda yazılı, sesli ya da videolu notun yine
akıllı telefon ya da tablet ile alınması sağlanabilir. Bu uygulamada cihazın biri içeriği yakalamak için
kullanılırken, diğer cihaz not yakalamak için kullanılmaktadır. Her iki cihazdaki veriler kişisel yaşam
çizgisine yerleştirildiğinde okuma, izleme ve dinleme deneyimine ait notlar içerikle eşzamanlı olarak
görüntülenebilir.
“Görüşme esnasında not alma” durumu geleneksel olarak izin alınmak koşuluyla ses kaydı ya da video
kaydı ile gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmadaki mimari uygulandığında yakalanan görüşme kayıtları
kişisel zaman çizgisine yerleşecektir. Öğrenen içeriği yakalarken aynı zamanda diğer cihazlarla ek
notlar alabilir.
Yukarıdaki paragraflarda öğrenme süreçlerindeki farklı durumlar için gerçekleştirilen çözümlemelere
benzer çözümlemeler “çalışma esnasında not alma”, “günlük yaşam notları alma”, “ilgili alanlarıyla ilgili
notlar alma”, “gelecekle ilgili notlar alma”, “proje notları alma” gibi özelleştirilmiş etkinlikler/alanlar ve
konularda da kolayca gerçekleştirilebilir.
Diğer cihazlar kendi başlarına ya da diğerleriyle birlikte bir not alma aracı olarak kullanılabilirken,
giyilebilir yaşam günlüğü kamerası genellikle doğrudan not almak amacıyla kullanılamaz. Bu kameraları
birey uyanık olduğu süre boyunca üzerinde taşır ve bu süre boyunca her 30 saniyede bir görüntü
yakalanır. Bu kamera görüntüleri kişisel zaman çizgisine aktarıldığı zaman, diğer cihazlarla
yakalanan/alınan/yapılan notların nerede, kimlerle, ne yapılırken ve neler kullanılarak gerçekleştiğine
ilişkin bağlamların fark edilmesini kolaylaştırırlar.
Bu bölümün başında ele alınan canlı ders esnasında not alma durumu için açıklama ekleme, gözden
geçirme ve sonlandırma aşamaları için yapılan çıkarımlar diğer not alma durumları için de geçerlidir. Bu
nedenle her not alma durumu için bu aşamalar ayrıca incelenmemiştir.
[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E., Peri Mutlu, A., Kip Kayabaş, B. ve Kayabaş, İ. (2017). Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı, 3’üncü Uluslararası Eğitim, Uzaktan Eğitim ve Eğitim Teknolojileri Kongresi, ICDET 2017, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.
(Not: Yararlanılan kaynaklar yazı dizisinin sonunda topluca verilecektir.)
Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı - Bölüm 11
CANLI DERS ESNASINDA NOT ALMA
BULGULAR
Bir çerçeve tasarımının değerlendirilmesini sağlayabilecek bulguların elde edilmesi amacıyla henüz bu
aşamada uygulanabilir bir prototip ürün bulunmadığı için varsayımsal bir geliştirme sonucu elde edilen
varsayımsal bir ürüne yönelik bulgular elde edilmeye çalışılacaktır. Sistemin varsayımsal olarak
uygulanması ve değerlendirilmesini sağlamak amacıyla kullanıcı öyküleri yaklaşımından yararlanılmıştır.
Bir tasarım mühendisliği yöntemi olan kullanıcı öyküleri yaklaşımı, bir gerçek dünya uygulamasının
bulunmadığı aşamada uygulanır. Kullanıcı öykülerini oluşturmada kullanılan ortak şablona göre belirli
bir rolü üstlenen bir kullanıcı belirli bir nedenden dolayı ya da fayda elde etmek için bir amacı
gerçekleştirmeyi ya da arzusunu yerine getirmeyi ister. Kullanıcı öykülerinin tümü bir araya getirilerek
oluşturulan kullanıcı öyküsü haritalarından sistemin bir ürün olarak geliştirilmesinde yararlanılır
(Morton, 2013).
Bu çalışmada yararlanılacak olan kullanıcı öyküleri, kavramsal tasarım ve işlevsel tasarım sonucunda
elde edilen mimarinin varsayımsal olarak uygulamaya konulması sonucunda, farklı rollerdeki
uygulayıcıların muhtemel adımlarını, eylemlerini, olaylarını ve sistemle olan etkileşimini tasarım ilkeleri
çerçevesinde öngörmeyi kapsamaktadır. Bu işlem sonucu elde edilecek veri miktarı çok fazla olacağı
için bu çalışmada ürünün geliştirilmesine yönelik teknik bulgulara fazla yer verilmeyecek, mimarinin
farklı kullanım senaryolarına yanıt verme özelliğine yönelik bulgulara ağırlık verilecektir.
Canlı Ders Esnasında Not Alma
Öğrenenin bir sınıfta canlı ders izlemesi anı öğrenme süreçlerinde “not alma” olgusuna en sık rastlanan
andır. Bu ortamda öğrenenin not alma davranışını başlatacak çok sayıda tetikleyici bulunur. Öğretmenin tahtaya bir şeyler yazması, anlatım esnasında önemli bir konudan bahsedeceğini
vurgulaması, öğretmenin bir içeriği dikte ettirmesi, konu başlığının değişmesi ya da bir listenin
görüntülenmesi, tanımlama ve alıntı yapılması, dersin yapısal bölümlerini ifade eden sözcüklerin
kullanılması öğrenenin not almasını tetikler (Bosch ve Piolat, 2005). Aksi belirtilmediği sürece bir
dersteki oturumun tümü aynı etkinliğe, alana ya da konuya aittir ve bu oturum boyunca
alınan/yakalanan/yapılan tüm notlar aynı etkinlik/alan/konu bağlamlarıyla etiketlenir.
Öğrenenin not alma yaşam döngüsünün not yakalama adımında kullanabileceği çok çeşitli cihaz,
medya ve arayüz bulunmaktadır. Kendisi aktif biçimde kâğıt ve kalem kullanarak not alabileceği gibi,
tablet ve elektronik kalemle doğrudan bilgisayara not alabilir. Benzer şekilde akıllı kalemle yazarak,
yazının metne çevrilmesini ve aynı anda konuşmanın kayda alınmasını sağlayabilir. Eğer dizüstü, tablet
ya da akıllı telefonunda ses, görüntü ve video yakalayıcısı varsa bunlar yardımıyla dersi kaydedebilir.
Akıllı gözlük ya da karma gerçeklik gözlüğü kullanıyorsa doğrudan ses, görüntü ve video kaydı alabilir.
Giyilebilir ses kayıt cihazı ile ses kaydı yapabilir.
Kullanıcının ders boyunca yakaladığı, tuttuğu ya da yaptığı notları eğer kullanılan uygulama doğrudan
aktarabiliyorsa, yakalama anında not tabanına aktarılacak; eğer uygulama bu olanağa sahip değilse
ders bitiminde ilgili cihazdan çalışma bilgisayarına ve oradan da not tabanına kullanıcı tarafından elle
aktarılacaktır. Bu işlem her ders sonrası yapılabileceği gibi (tavsiye edilen yöntem budur), çoğu
öğrencinin yaptığı gibi biriktirerek dersin sınavı öncesinde de yapılabilir.
Öğrenen, bir dersteki not yakalama işleminden sonra başka bir derse girebilir ve aynı süreç orada da
yürütülür. Öğrenen o gün canlı ders dinleme deneyimi dışında, başkalarıyla görüşmeler yapma, bir
konu üzerinde yürüyüş yaparken düşünme gibi başka deneyimler de yaşayabilir. Dolayısıyla öğrenen
gün içerisinde çok farklı bağlamlara ait notlar yakalayacaktır.
Kullanıcı not alma deneyimi üzerinden süre geçip deneyimle ilgili ayrıntıları unutmadan, ders esnasında
bilinçli olarak ya da farkında olmadan aktif olarak tuttuğu notlara açıklama eklemek isteyebilir.
Örneğin, not almaya başlanan boş bir sayfaya dersin adını, konunun adını ve o günün tarihini yazmak
bir “açıklama ekleme” davranışıdır. Kullanıcı eğer not tutma esnasında sadece kâğıt ve kalem
kullanıyorsa daha sonra bu notlarını bir bilgisayarda temize çekerek aktarabilir. Çizim ve ses
biçimindeki notları metne çevirme işlemini gerçekleştirebilir. Bazı durumlarda notlara kendi cümleleriyle
yorum ekleyebilir. Tutmuş olduğu notların kişisel bilgi tabanındaki konumunu tam olarak belirtmek
amacıyla etkinlik, alan ve konuya ait bağlamlar oluşturabilir. Daha sonraki erişimleri kolaylaştırmak
amacıyla alınan notları ifade eden etiketler belirleyebilir.
Açıklama ekleme işlemi bireyin kişisel bilgi tabanını zihninde gözden geçirmesine yol açtığı için birey
eksik kalan etkinlikleri/alanları ya da konuları fark edebilir ve bu açığı kapatmak amacıyla yeni bir not
alma davranışını planlayarak uygulamaya koyabilir.
Bazı durumlarda kullanıcı notlarına açıklama eklemek için zaman ayırmaz. Doğrudan gözden geçirme
aşamasına geçebilir. Örneğin, öğrenen o gün tuttuğu notları kullanarak bir ödev hazırlayacaksa
doğrudan gözden geçirme aşamasına atlayarak notlar üzerinde çalışmaya başlar ve bunun sonunda
notlar üzerinde yaptığı düzenlemelerden yola çıkarak yeni bir içerik oluşturur. Gözden geçirme aşaması
alınan notun zamansal perspektifine göre farklı biçimlerde tetiklenir. Geçmişe yönelik belleğe ait
notlara (örneğin ders notları) gelecekte üzerinde çalışmak ve bir düşünüm gerçekleştirmek için
erişilirken, çalışan belleğe ait notlara (örneğin bir telefon numarası) nottaki enformasyonu hemen
kullanmak için erişilir. Ardından bu enformasyon yeniden unutulmaya terkedilir. Geleceğe yönelik
belleğe ait notları gözden geçirmenin amacı ise gelecekle ilgili planları güncellemektir. Eğer notlar o
ana ya da yakın geleceğe ait planları içeriyorsa gözden geçirme sonucunda o anda neler yapılacağı
kesinleştirilir ve plandaki eylemler uygulamaya konur. Eğer bu notların zamanı geçtiyse, bu durumda
gözden geçirme işlemi ile planları ve gerçekleşenleri karşılaştırarak değerlendirme söz konusudur.
Gözden geçirme işlemi, eğer ne zaman yakalandığı anımsanmayan notlar üzerinde gerçekleştirilecekse
öğrenen not tabanında zaman çizgisinde dolanarak ya da anahtar sözcüklerle etiketler, bağlamlar ve
içerik üzerinde arama yaparak notlara erişmeye çalışır. Eğer not, ilgili olduğu etkinlik/alan ya da konu
bağlamında diğer notlardan ayrık ve tekil bir not ise bu not üzerinde doğrudan gözden geçirme işlemi
yapılabilir. Çoğu durumda ilgilenilen notlar farklı zaman dilimlerinde yakalanmış ardışık notlar
şeklindedir ve öğrenen bu notların hepsini bir araya getirerek topluca gözden geçirmek isteyebilir. Bu
durumda aynı etkinlik/alan/konudaki notların diğer notların arasında çıkartılarak bir bütün oluşturacak
biçimde görüntülenmesi ve zaman ekseninde yakalanma sırasıyla oynatılarak canlandırılması
gerekebilir. Öğrenen ilgilendiği not ya da not kümesine eriştikten ve üzerinde çalışabileceği bir ortama
yansıttıktan sonra bu notları inceleyebilir, değerlendirebilir ve bu notları düzenleyerek yeni bir içerik
oluşturabilir. Öğrenenlerin okul yaşamlarında tuttukları ders notlarını başkalarıyla paylaşmaları yaygın
bir deneyimdir. Bundan dolayı öğrenen eriştiği notları not tabanından dış ortama (örneğin hepsini bir
klasörün içine kopyalayarak) ihraç edebilmeli ve başkalarıyla paylaşabilmelidir.
Öğrenen, gözden geçirme işleminden sonra eğer bu not ya da not kümesiyle bir daha çalışması
gerekmediğini düşünüyorsa not alma oturumunu sonlandıracağı bir sonraki aşamaya geçer. Ya da aynı
konuda yakalama yapmak, yeni açıklamalar eklemek ya da tekrar gözden geçirmek işlemleriyle bu
notlar üzerinde çalışmaya devam edebilir. Bazı anlarda gözden geçirme işlemi öğreneni yeni
etkinliklerde bulunmaya, yeni alanlarda ve konularda çalışmaya yönlendirebilir. Bu durumda öğrenen
yeni bir konuda not alma süreci başlatabilir.
Öğrenen, not tabanında bulunan ve üzerindeki çalışmaları tamamlamış olduğu notları artık paketleyip
gündeminden kaldırmak isteyebilir. Örneğin, bir dersin sona ermesi, bir ödevin ya da projenin
tamamlanmış olması bu durumu tetikleyebilir. Böylece hem aktif durumdaki notlar daha fazla görünür
kılınmış olur hem de artık ilgilenmediği içeriği göz önünden kaldırarak dikkatinin dağılmasını engeller.
Sonlandırma sürecinde öğrenen sona eren çalışmasına ait notlara erişerek görüntüler. Ardından bu
notları silerek ya da arşivleyerek not tabanından kaldırabilir. Silme işlemi notların geri dönüşsüz olarak
yok edilmesini sağlar. Arşivleme işlemi notların bir kopyasının not tabanının dışında kaydedilmesini
sağlar. Öğrenen sonlandırma işleminden sonra yeniden bu konuyla ilgilenmek durumunda kaldığında o
konudaki notları arşivden not tabanına geri yükleyerek not alma sürecinin yakalama, açıklama ekleme
ve gözden geçirme aşamalarını devam ettirebilir.
“Sınıf ortamında canlı ders dinleme” durumu için yapılan bu bölümdeki çözümleme kullanıcının bir
konferans salonunda ya da bir toplantı salonundaki canlı oturumlara katılması durumu için de benzer
sonuçlar verecektir.
[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E., Peri Mutlu, A., Kip Kayabaş, B. ve Kayabaş, İ. (2017). Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı, 3’üncü Uluslararası Eğitim, Uzaktan Eğitim ve Eğitim Teknolojileri Kongresi, ICDET 2017, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.
(Not: Yararlanılan kaynaklar yazı dizisinin sonunda topluca verilecektir.)
Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı - Bölüm 10
NOT ALMA YAŞAM DÖNGÜSÜ
Önceki bölümde incelenen cihazlar, not alma medyaları, cihazların birlikte ya da bütünleşik kullanımları
ve not almada kullanılabilir arayüzlerin tümü birlikte değerlendirilerek bireylerin yaşam günlüğüne
dayalı kişisel not alma sistemlerini kullanarak uygulayabilecekleri bir not alma yaşam döngüsü
tanımlanmıştır. Not alma yaşam döngüsü “Başlama”, “Yakalama”, “Açıklama Ekleme”, “Gözden
Geçirme” ve “Sonlandırma” adımlarından oluşmaktadır. Yaşam döngüsünün herhangi bir adımından
sonra sonraki adımlardan birine atlanabilir ya da önceki adımlardan birine geri dönülebilir.
Başlama adımı bir tetikleyicinin not alma sürecini başlatma eylemidir ve bu tetikleyiciye ilk kez
karşılaşılan bir durum yol açabileceği gibi yaşam döngüsündeki devam edegelen adımlardan biri de yol
açmış olabilir. Başlama adımından sonra kullanıcı yakalama adımıyla devam eder.
Yakalama adımı tetikleyicinin yapısına göre kullanıcının “not tutma”, “not yakalama” ya da “not
yapma” eylemlerinden birini ya da bir kaçını gerçekleştirdiği adımdır. Kullanıcı bu adımdan sonra
açıklama ekleme, gözden geçirme ya da sonlandırma adımlarından birine atlayabilir ya da başlama
adımına geri dönerek yeni bir konuda not alma döngüsünü başlatabilir.
Açıklama ekleme adımı kullanıcının önceki adımda tutmuş, yakalamış ya da yapmış olduğu notları
“etiketleme”, “yorumlama”, “kayda geçirme, temize çekme, yazılı hale getirme (transkripsiyon)” ya da
“bağlam ekleme” eylemlerinden biri ya da bir kaçını gerçekleştirdiği adımdır. Kullanıcı bu adımdan
sonra gözden geçirme ya da sonlandırma adımlarından birine atlayabilir ya da yeni bir konuda not
alma döngüsünü başlatma ya da aynı konuda not yakalamaya devam etme kararlarından birini
verebilir.
Gözden geçirme adımı kullanıcının yakalamış veya açıklama eklemiş olduğu notlara “not tabanında
erişme”, “zaman çizgisi boyunca canlandırma”, “inceleme – değerlendirme – düzenleme (notu yeni bir
içeriğe dönüştürme)”, “not tabanından dış ortama ihraç etme” ve “başkalarıyla paylaşma”
eylemlerinden birini ya da bir kaçını gerçekleştirdiği adımdır. Kullanıcı bu adımdan sonra sonlandırma
adımına atlayabilir ya da yeni bir konuda not alma döngüsünü başlatma, aynı konuda yakalamaya
devam etme, yakalanmış notlara yeni açıklamalar ekleme kararlarından birini verebilir.
Sonlandırma adımı kullanıcının yakalanmış, açıklama eklenmiş ya da gözden geçirilmiş notlara
erişerek “arşivleme” ya da “yok etme” eylemlerinden birini gerçekleştirdiği adımdır. Kullanıcı bu
adımdan sonra bu konuda not alma sürecini sona erdirir ya da yeni bir konuda not alma döngüsünü
başlatma, aynı konuda not yakalamaya devam etme, yakalanmış notlara yeni açıklamalar ekleme ya
da yakalanmış notları tekrar gözden geçirme kararlarından birini verebilir.
Görüldüğü gibi not alma yaşam döngüsünün esnek bir yapısı vardır ve kullanıcının not alma sürecine
ait bir algoritma oluşturmaktan daha çok, kullanıcının not alma sürecinde içinde bulunduğu adımı
anlamayı kolaylaştırma amacını taşımaktadır. Not alma süreci belirli bir etkinliğe, alana ya da konuya
ait notları almayı ifade eder ve aynı etkinlik, alan ya da konuda zaman boyunca çok sayıda not
alınabilir. Kullanıcı bu esnada yeni bir etkinliğe, alana ya da konuya ait not alma işlemini başlatabilir ya
da daha önce başlamış olan ve süregelen not alma yaşam döngülerine ait bir adıma atlayabilir. Not
alma tabanı kullanıcının yakaladığı notların hangi etkinliğe, alana ya da konuya ait olduğunu “açıklama
ekleme” adımında tanımlayabilme olanağı sağlamalıdır.
[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E., Peri Mutlu, A., Kip Kayabaş, B. ve Kayabaş, İ. (2017). Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı, 3’üncü Uluslararası Eğitim, Uzaktan Eğitim ve Eğitim Teknolojileri Kongresi, ICDET 2017, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.
(Not: Yararlanılan kaynaklar yazı dizisinin sonunda topluca verilecektir.)
Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı - Bölüm 9
YAŞAM GÜNLÜĞÜNE DAYALI NOT ALMA YAZILIMLARI VE NOT ALMA ARAYÜZLERİ
Yaşam Günlüğüne Dayalı Not Alma Yazılımları
Mutlu ve arkadaşlarının yaşam günlüğü projelerinde geliştirdikleri LifeloggingNoteCapture uygulaması
herhangi bir anda akıllı telefon, tablet ya da masaüstü bilgisayarda o güne, o aya ya da o yıla ait yazılı
bir not girişine olanak sağlamaktadır. Kullanıcı notu kaydettiğinde, not bir metin dosyası biçiminde
kullanıcının zaman çizgisinde ilgili yıl, ay ya da gün düğümüne aktarılmaktadır. Kullanıcı yaşam günlüğü
görüntüleyicisi ile bu notu daha sonra gözden geçirebilmektedir (Mutlu, 2015a).
Aynı projelerde geliştirilen LifeloggingScreenCapture, LifeloggingScreenVideoCapture,
LifeloggingAudio-Capture, LifeloggingVideoCapture, LifeloggingLocationCapture ve
LifeloggingCameraCapture uygulamaları ekran görüntüsü, ekran videosu, ses, video, konum ve
kamera görüntüsü yakalamak ve kullanıcının zaman çizgisine yerleştirmek amacıyla kullanılmaktadır.
Yakın bir tarihte geliştirilen LifeloggingScreenNote Capture uygulaması ise bilgisayar ekranının üzerine
not alınarak ve çizim yapılarak kaydedilmesine olanak sağlamaktadır. Birer yaşam günlüğü
uygulamaları olan bu yazılımların LifeloggingNoteCapture ile birlikte kullanımı ile başlangıç düzeyinde
çoklu cihazlı ve çoklu medyalı not alma sistemi elde edilmiş olur. Bu sistemin daha sonra Tablo 1’de
bulunan diğer not alma cihazlarını kapsayacak biçimde genelleştirilmesiyle bir öğrenenin masaüstünde
çalışırken, yolda yürürken ya da bu iki pozisyonun dışındaki diğer pozisyonların herhangi birindeyken
değişik medyalarda not alması ve bu notları kişisel bir zaman çizgisinde birleştirmesine olanak
sağlanmış olur.
Not Almayı/Yakalamayı/Girişini Başlatmak ve Durdurmak İçin Kullanılan Arayüzler
Bireylerin günlük yaşamlarında farklı cihazlarda ve farklı medyalarda not alma davranışlarında not alma
/ yakalama uygulamalarının arayüzleri kullanılarak not alma oturumu başlatılır ve aynı arayüz
aracılığıyla not alma oturumu sona erdirilir. Bu amaçla kullanılabilir kullanıcı arayüzlerinin seçenekleri
oldukça fazladır. Ortega ve arkadaşlarının etkileşim tasarımı alanındaki kitapları (2016) kullanılabilir
seçeneklerin geniş bir listesini içermektedir. Bu listedeki başlıca arayüzlerin not alma cihazlarında
kullanımı potansiyeli gözönünde bulundurularak Tablo 6’ hazırlanmıştır.
Tablo 6’da not alma amacıyla kullanılabilen cihazlarda geleneksel ve yeni arayüzlerin kullanılabilirliği
gösterilmektedir. Bu arayüzler yardımıyla kullanıcı not alma oturumunu başlatabilir, not alma ya da
yakalama yapabilir ve not alma oturumunu tamamlayıp notun kaydedilmesini sağlayabilir. Tablodaki
arayüzlerin bir bölümü ilgili cihazlarda varsayılan olarak bulunmakla birlikte arayüzlerin ilgili cihaza
dışarıdan takılarak kullanımı da göz önünde bulundurulmaktadır.
Tablo 6: Not Almada Kullanılabilecek Arayüzler
Tablo 6’daki cihazlarda kullanılabilen arayüz çeşidinin teknolojik gelişmeyle her yıl artabileceği
unutulmamalıdır. Kullanıcının not alma sürecindeki seçenekleri açısından kullanıcı sabit konumdayken
masaüstü bilgisayar ile dizüstü bilgisayarlar öne çıkarken, kullanıcı hareket halindeyken akıllı gözlükler
ile sanal ve karma gerçeklik gözlükleri öne çıkmaktadır. Fakat akıllı gözlük ya da holografik karma
gerçeklik gözlüklerinin başkalarının mahremiyeti açısından rahatsızlık verici olması nedeniyle kamusal
alanda kullanımları sınırlıdır.
Diğer taraftan sesle (konuşarak) komut verme seçeneğinin çok sayıda cihazda kullanıldığı
görülmektedir. Fakat Türkçe konuşarak komut verme olanağının birer akıllı kişisel yardımcı olan Siri,
Cortana ya da Google aracılığıyla ancak internet bağlantısı varken yapılabildiği göz önünde
bulundurulmalıdır.
[*] Bu bölümün yazılmasında “Mutlu, M.E., Peri Mutlu, A., Kip Kayabaş, B. ve Kayabaş, İ. (2017). Öğrenme Süreçlerinde Not Alma Teknolojileri İçin Bir Çerçeve Tasarımı, 3’üncü Uluslararası Eğitim, Uzaktan Eğitim ve Eğitim Teknolojileri Kongresi, ICDET 2017, Antalya“ kaynağından yararlanılmıştır.
(Not: Yararlanılan kaynaklar yazı dizisinin sonunda topluca verilecektir.)
